Saanman, Nandoon ang Diyos

Nang maingat na ipinaalam kay Lola ni Jasmine na malapit nang pumanaw ang kanyang lolo sa loob ng ilang araw, nag-alala ang lahat na siya’y malulungkot at mabalisa. “Nag-aalala ka ba?” tanong ng isa, iniisip na baka may mga katanungan siya tungkol sa kalagayan ng kanyang asawa o baka kailangan niya ng tulong para sa sarili niyang pangangailangan. Sandali siyang nag-isip. “Hindi,” kalmado niyang tugon, “Alam ko kung saan siya pupunta. Nandoon ang Diyos kasama niya.” Ang pahayag niyang ito tungkol sa presensya ng Diyos sa kanyang asawa ay kaayon ng sinabi ni David sa Awit 139: “Kung ako’y umakyat sa langit, naroon Ka; kung mahiga ako sa kalaliman, naroon Ka rin” (talata 😎. Bagaman ang katiyakan ng presensya ng Diyos na inilalarawan sa Awit 139 ay may kasamang tahimik na babala—na wala tayong mapupuntahan upang takasan ang Kanyang Espiritu—ito rin ay isa sa pinakamalalim na kaaliwan para sa mga umiibig sa Kanya. Itinanong ng mang-aawit na si David, “Saan ako makakapunta mula sa Iyong Espiritu? Saan ako makakatakas mula sa Iyong presensya?” (talata 7), hindi sa takot kundi sa pagkamangha, na kinikilala na ang presensya ng Diyos ay hindi maiiwasan, hindi dahil nais Niya tayong parusahan kundi dahil Siya ay laging malapit sa atin sa Kanyang pagmamahal. Para sa mga tinubos ng Kanyang biyaya, ang katotohanang ito ay nagiging bukal ng malalim na kapanatagan. Kailanman ay hindi tayo tunay na nag-iisa. Saan man tayo dalhin ng buhay—sa kagalakan man o sa kalungkutan, sa mga bagay na hindi natin alam o sa mga pamilyar na sakit—nandoon na ang Diyos. “Kahit doon ay aakayin ako ng Iyong kamay; kakalingain ako ng Iyong kanang kamay” (talata 10). Ang Kanyang paggabay ay matatag, ang Kanyang pagkakapit ay di matitinag. Sa mga sandaling ang buhay ay mabigat at ang ating damdamin ay nagsasabing tila malayo ang Diyos, pinapaalala ng awit na ito na ang Kanyang presensya ay hindi nakabase sa ating nararamdaman. Kahit hindi natin Siya makita o maramdaman, Siya ay nariyan. Kapag tayo’y dumaraan sa kadiliman, kalituhan, o pagdurusa, maaari nating panghawakan ang pangakong ang Diyos na nagmamahal sa atin ay hindi kailanman umalis sa ating tabi. Kaya kung ikaw ay nabibigatan, nababahala, o hindi tiyak sa mga bagay ngayon, nawa’y ang kaalaman tungkol sa walang patid na presensya ng Diyos ay magdala ng kaaliwan sa iyong puso. Nawa’y ipaalala nito sa iyo na alam Niya kung nasaan ka, kung ano ang iyong pinagdadaanan, at kung paano ka Niya dadalhin sa pagdaanang ito. Ang Diyos na lumikha sa iyo, tumubos sa iyo, at nagmamahal sa iyo nang higit sa kayang ipahayag ng salita—ay kasama mo ngayon at magpakailanman.

Nakatawid Mula sa Kamatayan Tungo sa Buhay

Isang pamilya na matagal nang nawalan ng ugnayan sa kanilang anak at kapatid na si Tyler ang nakatanggap ng isang urn na sinabing naglalaman ng kanyang abo matapos siya raw ay cremated. Dalawampu’t dalawang taong gulang lamang si Tyler, at ayon sa ulat, siya ay namatay dahil sa overdose ng droga. Sa loob ng ilang taon, pinagdusahan ni Tyler ang epekto ng kanyang pagkagumon sa droga at masasamang desisyon. Ngunit bago ang iniulat na overdose, siya ay nagbagong-buhay—naging malinis mula sa droga matapos mamalagi sa isang pasilidad para sa mga taong unti-unting bumabalik sa normal na pamumuhay at matagumpay na makatapos ng isang addiction recovery program. Maya-maya, isang nakakagulat na balita ang lumabas—buhay pala si Tyler! Napagkamalan siya ng mga awtoridad bilang ibang kabataang lalaki na totoong namatay sa overdose. Kalaunan, nang muli silang magkita ng kanyang pamilya at pag-isipan ang nangyari sa kabataang totoong namatay, sinabi ni Tyler, “Puwede rin sanang ako ‘yon.” Dumating ang panahon na hinarap ng mga Israelita ang isang katotohanang napakabigat—na sila ay itinuring na patay, kahit na sila ay buhay pa. Sa isang awit ng panaghoy, sinabi ng propetang si Amos ang mga salitang ito para sa mapaghimagsik na bayan ng Diyos: “Bumagsak ang Israel na birhen, at hindi na muling makakatindig” (Amos 5:2). Isang pahayag na tiyak na ginigising ang puso—patay na sila? Totoo nga bang wala na silang pag-asa? Ngunit sa gitna ng hatol, naroon pa rin ang malasakit at awa ng Diyos. Sa pamamagitan ni Amos, sinabi ng Diyos: “Hanapin ninyo ako at kayo'y mabubuhay” at “Hanapin ninyo ang mabuti, hindi ang masama, upang kayo’y mabuhay. Kung magkagayon, ang Panginoon, ang Diyos na Makapangyarihan sa lahat, ay sasainyo” (talata 4 at 14). Hindi ito basta paalala lamang—ito ay paanyaya ng Diyos na magbabalik ng buhay. Bagamat ang Israel ay nabuhay sa kasalanan at lumayo sa Diyos, inanyayahan pa rin sila ng Diyos na lumapit sa Kanya at makatagpo ng panibagong buhay. Hanggang ngayon, makapangyarihan pa rin ang mensaheng ito. Ang kasalanan ay maaaring humadlang sa ating relasyon sa Diyos, ngunit hindi ito kailangang maging huling kabanata ng ating buhay. Tulad ng mga Israelita, inaanyayahan tayong tumugon. Sa halip na itago o idahilan ang ating kasalanan, tinatawag tayong ikumpisal ito—dalhin sa Diyos na kilala na tayo, iniibig tayo, at handang magpatawad. Tulad ng sinabi ni Jesus sa Juan 5:24, “Ang nakikinig sa aking salita at sumasampalataya sa nagsugo sa akin ay may buhay na walang hanggan. Hindi na siya hahatulan kundi nakatawid na siya mula sa kamatayan tungo sa buhay.” Sa Kanyang pag-ibig, iniaakay tayo ng Diyos mula sa kamatayan patungo sa buhay. Ang kailangan lang natin ay tumugon—hanapin Siya, talikuran ang mali, at lumakad sa buhay na iniaalok Niya nang may pagmamahal.

Bawat Bahagi ay Mahalaga

Pagkatapos ng maraming taon ng paggabay ni Mark kay Caleb, labis siyang nasaktan nang malaman niyang may ibang mentor na itinalaga ang isang pinuno ng simbahan para sa binata. Sabi ng pinuno, “Sa wakas, may mentor na si Caleb.” Ano sa palagay nila ang ginagawa ko sa lahat ng taong ito? naitanong ni Mark sa sarili. Bagamat hindi siya umaasa ng gantimpala o pagkilala, hindi niya maiwasang masaktan. Ngunit pagkalipas ng ilang taon, sinabi ni Caleb kay Mark na dumating siya sa buhay nito sa panahon na labis niyang kailangan ng espirituwal na paggabay. Sa pagkarinig ng nakaaaliw na mga salitang iyon, napagtanto ni Mark ang isang bagay: Ipinagkakaloob ng Diyos ang partikular na mga kaloob sa mga mananampalataya kay Jesus upang maglingkod sa Kanya sa iba’t ibang paraan—nang hindi ikinukumpara ang sarili sa iba—at Siya rin ang nagtatakda ng tamang panahon. Sa 1 Corinto 12:4–31, ipinapakita ni apostol Pablo ang makapangyarihang larawan ng iglesia bilang katawan ni Cristo—iba-iba ngunit nagkakaisa. Bawat mananampalataya ay binigyan ng natatanging espirituwal na kaloob, tungkulin, at papel—hindi upang magpaligsahan kundi upang magtulungan at mapatatag ang buong katawan. Tulad ng isang katawan ng tao na nangangailangan ng bawat bahagi upang gumana nang maayos, gayundin ang iglesia ay lumalakas kapag ang bawat kasapi ay ginagalang at tinutupad ang tungkuling ipinagkaloob ng Diyos, kahit ito’y tahimik o di-nakikita. Binibigyang-diin ni Pablo na ang pagkakaiba-iba ay hindi kahinaan, kundi isang lakas na sinadyang idinisenyo ng Diyos. Hindi maaaring sabihin ng mata sa kamay, “Hindi kita kailangan,” at gayundin, hindi puwedeng iwaksi ng ulo ang mga paa. Ang bawat bahagi ay mahalaga. Bawat gawain, maliit man o malaki, lantad man o tago, ay mahalaga at pinararangalan ng Diyos. Sa 1 Corinto 3:6, binibigyan tayo ni Pablo ng isa pang paalala: “Ako ang nagtanim, si Apolos ang nagdilig, ngunit ang Diyos ang siyang nagpapalago.” Ang talatang ito ay tumutulong sa atin na manatili sa tamang pananaw—hindi mahalaga kung sino ang gumawa ng alin, kundi ang Diyos na siyang sanhi ng tunay na paglago. Ipinapakita ng kababaang-loob ni Pablo na kahit mahalaga ang ating mga gawain, ang tagumpay ay hindi galing sa tao kundi sa Diyos lamang. Ang katotohanang ito ay nagpapalaya sa atin mula sa pressure ng pagkukumpara. Habang ang mundo ay naghahambing at naghahangad ng papuri, ang Diyos ay tumitingin sa katapatan. Bawat isa sa atin ay binibigyan Niya ng panahon, gawain, at landas—at kasama Niya natin sa bawat hakbang. Ang ilan ay tinatawag upang magtanim ng buto ng katotohanan. Ang iba ay magdidilig nito sa pamamagitan ng pag-ibig at pagtitiyaga. Ang ilan naman ay makakakita ng ani. Ngunit lahat ng ito ay gawain ng Diyos, at lahat ay mahalaga. Kaya sa halip na mabalisa kung tila mas maliit o mas mabagal ang ating gawain kaysa sa iba, ituon natin ang ating puso sa katapatan sa gawain na ipinagkaloob ng Diyos sa atin ngayon. Magtiwala tayo na Siya ay nakakakita, nagbibigay-lakas, at magdadala ng bunga sa Kanyang takdang panahon. Ang ating kahalagahan ay hindi nakabase sa resulta o pagkilala, kundi sa katotohanang tayo ay pag-aari ng Diyos na may layunin para sa bawat isa sa atin. Ituon natin ang ating mga mata kay Jesus, ibigay ang ating buong puso sa kung ano mang ipinagkatiwala Niya sa atin, at maging masaya sa tagumpay ng iba habang lahat tayo ay nagtutulungan para sa Kanyang kaluwalhatian.

Tatakbo Ka Ba?

Si Tom, pitong taong gulang, ay humanga sa makinang na mga tropeo ng kanyang ama mula sa mga track and field na paligsahan sa paaralan na nakapatong sa isang estante. Naisip niya, "Gusto ko rin ng isa para sa kwarto ko." Kaya tinanong niya, “Dad, puwede ko bang makuha ang isa sa mga tropeo mo?” Sa kanyang gulat, sumagot ang ama, “Hindi, Tom, akin ang mga iyan. Pinaghirapan ko ang mga iyan, at puwede kang magkaroon ng sarili mong tropeo.” Doon sila gumawa ng plano—kung matatakbo ni Tom ang paligid ng kanto sa loob ng takdang oras (alam ng ama niyang kaya ito ng anak), ibibigay niya rito ang isang sariling tropeo. Nag-ensayo si Tom sa tulong ng kanyang ama, at makalipas ang isang linggo, masayang sumuporta ang ama habang tinatakbo ni Tom ang takdang ruta sa tamang oras. Natuto si Tom ng mahahalagang aral tungkol sa disiplina at pagsusumikap, at binati siya ng kanyang ama sa pamamagitan ng isang gantimpala. Anak, makinig ka sa turo ng iyong ama...” — Kawikaan 1:8 Sa kuwento ni Tom, makikita natin ang isang simpleng tagpo sa pagitan ng isang ama at anak na may malalim na aral. Nang humiling si Tom ng isa sa mga tropeo ng kanyang ama, hindi lang siya humihiling ng isang makinang na gantimpala—ipinapakita niya ang paghanga at ang pagnanais na tularan ang kanyang ama. Ngunit sa halip na ibigay ito kaagad, ginamit ng kanyang ama ang pagkakataon upang turuan siya ng mas mahalagang aral: ang mga gantimpala ay nakakamit sa pamamagitan ng pagsisikap, disiplina, at tiyaga. Ang tagpong ito ay sumasalamin sa karunungan ng Kawikaan 1:8–9, kung saan hinihikayat ng isang ama ang kanyang anak na makinig at matuto, na ang ganitong turo ay magiging gaya ng “koronang karangalan sa iyong ulo at kuwintas na kagandahan sa iyong leeg.” Hindi lang si Tom tinuruan ng kanyang ama kung paano tumakbo—tinuruan din siya kung paano harapin ang karera ng buhay. Ginabayan siya nito nang may pag-asa, kaayusan, at layunin—gaya ng ama sa Kawikaan na nagnanais na ang anak ay mamuhay ayon sa “matuwid, makatarungan, at tama” (talata 3). Sa ganitong paraan, ipinakilala rin ng ama ni Tom kung paanong tinuturuan tayo ng ating Amang Diyos—sa pagdidisiplina, paggabay, at pagpapalakas ng loob habang tinatahak natin ang ating landas ng pananampalataya. Ngunit paano kung wala kang amang gaya ng kay Tom? Paano kung walang nagturo o gumabay sa iyo sa karera ng pananampalataya? Ang mabuting balita ay ito: kahit wala kang ama sa lupa, hindi ka kailanman pababayaan ng Diyos. Maaari Siyang magpadala ng isang tagapagturo o mentor sa iyong buhay—isang guro, kaibigan, pastor, o kapwa mananampalataya na tutulong sa iyong paglago sa karunungan at pananampalataya. At kung minsan, maaaring ikaw mismo ang tinatawag ng Diyos upang maging mentor sa iba. Kapag lumalakad ka nang malapit kay Jesus, ang iyong buhay ay nagiging halimbawa ng Kanyang katotohanan, at ang iyong mga salita ay maaaring magsilbing gabay sa iba sa kanilang pagtakbo sa pananampalataya. Ang karera ng buhay kasama si Jesus ay hindi madaling tahakin—ngunit ito’y laging may kabuluhan. At gaya ng ama ni Tom na masayang naghihintay sa finish line na may gantimpala, ang ating Amang Diyos ay nakatingin at nagpapalakpak habang tayo’y nagpapatuloy, at ipinangako Niya sa atin ang pinakadakilang gantimpala: ang buhay na walang hanggan kasama Niya.

Bakit Ka Naghuhukay?

Si Adam ay may bagong tuta, si Winston. Kumakagat siya. Natutulog. Kumakain. (At may isa o dalawang ibang ginagawa.) At oo, naghuhukay siya. Pero hindi basta-basta ang paghuhukay ni Winston. Para siyang nagtatunnel. Parang tumatakas mula sa kulungan. Paulit-ulit, masigasig, at marumi. “Bakit ba ang hilig maghukay ng aso na ’to?” tanong ni Adam kamakailan. Pagkatapos ay napagtanto niya: Isa rin pala siyang tagahukay—madalas mag-“hukay” sa kung anu-anong bagay na inaasahan niyang magpapaligaya sa kanya. Hindi naman laging masama ang mga bagay na ito. Pero kapag si Adam ay sobra ang pagtutok sa paghahanap ng kasiyahan sa mga bagay na hiwalay sa Diyos, nagiging isa rin siyang tagahukay. Ang paghuhukay ng kahulugan o kasiyahan na malayo sa Diyos ay nag-iiwan sa kanya ng maruming pagkatao—at uhaw pa rin sa kung anong higit pa. Sa Lumang Tipan, mahigpit na sinaway ni propetang Jeremias ang bayan ng Israel dahil sila'y naging mga tagahukay. Sa pamamagitan ni Jeremias, ipinaabot ng Diyos ang Kanyang panaghoy: “Tinalikuran nila ako, ang bukal ng tubig na nagbibigay-buhay, at naghukay sila ng sariling imbakan ng tubig—mga imbakan na sira at hindi kayang mag-imbak ng tubig” (Jeremias 2:13). Isang masakit at malinaw na larawan ito: tinalikuran ng mga tao ang tunay at buhay na pinagmumulan ng kasiyahan at nilikha nila ang sarili nilang paraan upang magpakasaya—pero lahat ng iyon ay walang saysay. Kahit anong hukay nila, nananatili silang tuyot at uhaw. Ngunit hindi lang ito para sa sinaunang Israel. Tayo rin, minsan ay nagiging mga tagahukay. Tumutakbo tayo sa tagumpay, relasyon, kasiyahan, social media, ari-arian, at mga achievement—umaasang ito ang pupuno sa puwang sa ating puso. Maaaring hindi naman laging masama ang mga ito, pero hindi sila kailanman nilikha para palitan ang tubig na nagbibigay-buhay na tanging Diyos lamang ang makapagbibigay. Sa Juan 4, nakatagpo ni Hesus ang isang babaeng Samaritana sa balon. Siya rin ay naghukay sa maling mga lugar—sa mga nasirang relasyon at sa opinyon ng iba. Ngunit buong kahinahunan siyang inalok ni Hesus ng higit pa: “tubig na nagbibigay-buhay”, tubig na tunay na nakakabusog sa kaluluwa. Hindi lang pisikal na uhaw ang tinutukoy Niya—kundi ang malalim na pagnanasa ng bawat isa sa atin para sa layunin, pag-ibig, kapatawaran, at buhay na walang hanggan. Totoo, lahat tayo ay tagahukay minsan—naghahanap, nagsusumikap, pilit pinupunan ang kawalan. Pero ang mabuting balita ay hindi tayo kinokondena ng Diyos—inaanyayahan Niya tayo. Tinuturuan Niya tayong tumigil sa paghuhukay sa tuyot at sirang lupa, at lumapit sa Kanya. Iniaalok Niya ang tubig na nagbibigay-buhay—ang Kanyang presensya, ang Kanyang Espiritu, ang Kanyang pag-ibig—na siyang tunay na nakapagbibigay ng kasiyahan. Kaya ngayon, kung pagod ka na sa kahuhukay at tila wala pa ring laman ang iyong puso, huminto ka muna at makinig. Naroroon ang Diyos. At handa Siyang punuin ka ng tubig na tunay na nagbibigay ng buhay.

Panalangin ni Jesus para sa Atin: Hindi Siya Nananahimik

"Jesus, paano Ka nananalangin para sa akin?" Hindi kailanman naisip ni Arthur na itanong ito hanggang sa ibinahagi ng kaibigan niyang si Lou ang karanasan ng taos-pusong panalangin niya kay Cristo—noong naharap siya sa isang sitwasyong higit sa kaya niyang unawain o lampasan sa sarili niyang lakas at karunungan. Nang marinig ni Arthur ang tanong na iyon mula kay Lou habang nananalangin, nagdulot ito sa kanya ng panibagong pag-unawa at lalim sa kanyang sariling buhay panalangin. Sa Lucas 22, makikita natin ang isang napakalalim at personal na sandali kung paano nananalangin si Jesus para sa mga mahal Niya. Walang pagtatago o pag-aalinlangan nang sabihin Niya kay Simon Pedro: “Simon, Simon, hiniling ni Satanas na kayo’y salain na parang trigo. Ngunit ako’y nanalangin para sa iyo, upang huwag manghina ang iyong pananampalataya.” (Lucas 22:31–32) Alam ni Jesus kung ano ang kakaharapin ni Pedro: takot, pagkabigo, at matinding pagsisisi. Alam Niyang itatatwa Siya ni Pedro — hindi lang isang beses kundi tatlong ulit. Ngunit sa halip na husgahan siya, ipinagdasal Siya ni Jesus. At partikular ang panalangin: na huwag tuluyang manghina ang kanyang pananampalataya. Bagaman nanghina ang loob ni Pedro at siya’y nadapa, nanatili ang kanyang pananampalataya—hindi dahil sa sarili niyang lakas, kundi dahil sa biyaya ni Cristo. At hindi nasayang ang panalangin na iyon. Sa aklat ng Mga Gawa, makikita natin ang katuparan ng panalangin ni Jesus. Ang dating Pedro na tumangging kilalanin si Jesus ay naging matapang na tagapagsalita ng Mabuting Balita. Ginamit siya ng Diyos upang maipahayag ang kaligtasan — hindi lang sa mga Hudyo, kundi pati sa mga Hentil. Ang kanyang pananampalatayang dating dumaan sa apoy ay naging matibay at mabisang kasangkapan ng Diyos — gaya ng ipinanalangin ni Jesus. At heto ang pag-asa para sa ating lahat: hindi lang si Pedro ang ipinanalangin ni Jesus. Sabi ni apostol Pablo, si Cristo Jesus na namatay at muling nabuhay ay nasa kanan ng Diyos at patuloy na namamagitan para sa atin (Roma 8:34). Ibig sabihin, hanggang ngayon, sa gitna ng ating kahinaan, pagdududa, at mga pagsubok, ipinapanalangin ka ni Jesus. Hindi Siya malayo o walang pakialam. Alam Niya ang mga labang hinaharap mo—maging yaong mga lihim mong binubuno. At sa gitna ng lahat ng iyon, itinataas Niya ang pangalan mo sa Ama. Kapag ikaw ay napapagod, tinutukso, o nawawalan ng pag-asa, alalahanin mong may isang Tagapagtaguyod na nananalangin para sa iyo. Sa Juan 17, ipinanalangin ni Jesus hindi lamang ang Kanyang mga alagad, kundi pati na rin ang “mga mananampalataya sa pamamagitan ng kanilang salita” (Juan 17:20). Kabilang tayo roon. Ikaw ay bahagi ng panalangin ni Jesus noon pa man. Ang Kanyang puso, pag-ibig, at panalangin ay hindi nasasakop ng panahon. Kabilang ka sa Kanyang malasakit. Kaya kapag pakiramdam mong sinasala ka ng buhay na parang trigo, huwag kang panghinaan ng loob. Ang Tagapagligtas na nanalangin para kay Pedro, at ngayo’y nasa kanan ng Diyos, ay patuloy na nananalangin para sa’yo. At sa pamamagitan ng Kanyang biyaya — mananatili ang iyong pananampalataya.

Ang Titik ng Buhay: Paano Tayo Hinuhubog ng Maliliit na Bagay

"Dito ka ba lumaki?" Mahirap sagutin ang tanong ng dental hygienist ni Karen dahil nasa loob pa ng bibig niya ang mga gamit panglinis ng ngipin. Ipinaliwanag ng hygienist na noong 1945, ang lungsod ni Karen ang naging kauna-unahang lugar sa buong mundo na nagdagdag ng fluoride sa pampublikong inuming tubig. Iniisip na nakakatulong ito laban sa pagkabulok ng ngipin, at hindi naman ito nangangailangan ng marami—tinatayang 0.7 milligrams ng fluoride sa bawat isang litro ng tubig lamang. Ang positibong epekto nito ay halatang-halata para sa isang bihasang propesyonal. Pero si Karen, ni hindi niya alam—uminom na pala siya nito buong buhay niya! Ang mga bagay na ating tinatanggap o kinokonsumo araw-araw—maging ito man ay pisikal, emosyonal, o espiritwal—ay may kapangyarihang hubugin kung sino tayo sa paglipas ng panahon. Madalas nating pagtuunan ng pansin ang pagkain at inumin, ngunit ang totoo, lahat ng ating pinapapasok sa ating isipan at puso sa pamamagitan ng libangan, social media, mga usapan, at pakikipagkaibigan ay may naiwan ding bakas sa atin. Bawat impluwensya, gaano man ito kaliit, ay may kakayahang baguhin ang ating pag-iisip, asal, at paniniwala. Alam ito ni apostol Pablo. Kaya't sinabi niya sa Roma 12:2, “Huwag kayong makiayon sa takbo ng mundong ito. Sa halip, hayaang baguhin kayo sa pamamagitan ng pagbabago ng inyong pag-iisip.” Ibig sabihin, tinatawagan tayo na huwag basta sumunod sa uso ng mundo kundi hayaang ang ating kaisipan ay baguhin ng Diyos. Ang pagbabago ay hindi biglaan—ito ay isang paglalakbay habang tayo’y nabubuhay. At habang ang Banal na Espiritu ay patuloy na gumagawa sa atin upang tayo’y maging higit na katulad ni Jesus, ang ating araw-araw na mga gawain at desisyon ay maaaring makatulong o makaabala sa prosesong iyon. Ngunit hindi laging madali malaman kung ano ang ating talagang kinokonsumo. May mga mensahe, relasyon, o negatibong bagay na unti-unting nakakaapekto sa atin nang hindi natin namamalayan. Kaya’t napakahalaga na humingi tayo ng tulong sa Diyos, na sagana sa “karunungan at kaalaman” (Roma 11:33), upang ipakita sa atin ang katotohanan. Kapag tayo’y mapagpakumbabang humingi, binibigyan Niya tayo ng kaalaman at pang-unawa upang matukoy kung ang mga bagay sa ating buhay ay lumalapit ba sa Kanyang kalooban o lumalayo. Kapag nabago na ang ating isipan, nagsisimula tayong makakita nang mas malinaw. Natututo tayong “masuri at mapatunayan kung ano ang kalooban ng Diyos—ang mabuti, kasiya-siya, at ganap na kalooban Niya” (Roma 12:2). Natututo rin tayong suriin ang ating sarili nang may “katinuan ng pag-iisip” (talata 3), na kinikilala na hindi tayo sapat sa ating sarili kundi umaasa lamang sa biyaya ng Diyos. Anuman ang ipagawa sa atin ng Diyos—maging ito man ay paglayo sa mga bagay na nakakaistorbo sa atin, pagpili ng mas makabubuting impluwensya, o pagsisimula ng mga gawain na makapagbibigay-buhay sa ating pananampalataya—makakaasa tayong ito ay para sa ating ikabubuti. Maaaring may kapalit ang pagsunod, ngunit ang gantimpala ay higit pa sa anumang mawawala. Sapagkat gaya ng sabi ni Pablo sa Roma 11:36, “Sapagkat mula sa Kanya, sa pamamagitan Niya, at para sa Kanya ang lahat ng bagay.” Siya ang lumikha, ang sumusuporta, at ang nakakaalam ng pinakamainam para sa atin. At kung susunod tayo sa Kanya, tayo’y lalago hindi lamang sa karunungan kundi pati na rin sa kagalakan at kapayapaan.

Huli sa Bra: Babaeng May Dalang Pagong, Nabuking sa Airport

Nagulat ang mga tauhan ng TSA (Transportation Security Administration) matapos mahuli ang isang babae na nagtangkang ipuslit ang dalawang buhay na pagong sa loob ng eroplano.
Noong Hulyo 22, nag-post ang TSA sa X ng mga larawan na kuha sa isang checkpoint ng paliparan, kung saan makikitang nasa lalagyan ang dalawang buhay na pagong.
Ayon sa kanilang pahayag, muling nananawagan ang ahensiya na itigil na ng mga pasahero ang pagtatago ng mga hayop sa kakaibang bahagi ng katawan.
Batay sa ulat, inilabas umano ng pasahero ang dalawang pagong mula sa kanyang dibdib. Ayon sa tagapagsalita ng TSA, naganap ang insidente noong Abril sa Miami International Airport. Napansin ng Advanced Imaging Technology ang kahina-hinalang bahagi sa dibdib ng babae, kaya’t dito niya inalis ang dalawang buhay na pagong.
Dumating sa lugar ang Miami-Dade Sheriff’s Office, U.S. Customs and Border Protection, at Florida Department of Fish and Wildlife upang tumugon sa insidente.

Ang Di-Natitinag na Panalangin: Kapangyarihan ng Pananalangin Para sa Iba

“Hindi ko alam kung nasaan na ako ngayon kung hindi ipinagdasal ng nanay ko,” kwento ni Rahim, kaibigan ni James. “Sa tingin ko, baka hindi na nga ako buhay ngayon.” Siya ay dating nalulong sa droga at nakulong dahil sa pagtutulak. Habang nagkakape sila isang araw, ibinahagi niya kung gaano kalaki ang naging epekto ng panalangin ng kanyang ina sa kanyang buhay. “Kahit na labis ko siyang binigo, hindi siya tumigil sa pagmamahal sa akin sa pamamagitan ng kanyang mga panalangin. Napasok ako sa matinding gulo, pero kung hindi siya nanalangin para sa akin, alam kong mas masahol pa sana ang nangyari.” Ang salaysay sa Lumang Tipan tungkol kay Samuel ay nagbibigay sa atin ng isang makapangyarihang halimbawa ng taong nanatiling tapat sa Diyos at sa kapwa sa pamamagitan ng patuloy na pananalangin. Noong araw na kinoronahan si Saul bilang hari sa Gilgal, labis na nabigo si propetang Samuel. Bagamat matapat niyang pinamunuan ang mga Israelita at ginabayan sila ayon sa karunungan ng Diyos, pinili pa rin ng mga tao na ilagay ang kanilang tiwala sa isang taong hari kaysa sa Panginoon. Ang kanilang kagustuhang magkaroon ng monarkiya ay palatandaan ng pagtalikod sa Diyos na siyang nagligtas at nagtaguyod sa kanila sa buong kasaysayan. Bilang pagpapakita ng Kanyang pagkadismaya, nagpadala ang Diyos ng isang di-karaniwang bagyo habang nagkakatipon ang mga tao—isang pangyayaring ikinatakot nila at nagpabukas sa kanilang mata sa pagkakamali nila (1 Samuel 12:16–18). Sa gitna ng takot at pagsisisi, nakiusap ang mga tao kay Samuel na ipanalangin sila. Maari sanang magalit si Samuel at tanggihan ang kanilang kahilingan, sapagkat hindi lamang siya ang kanilang tinanggihan kundi pati ang Diyos. Ngunit sa halip, ipinakita niya ang biyaya at kababaang-loob ng isang tunay na lingkod ng Diyos. Sinabi niya, “Malayo na sa akin na magkasala laban sa Panginoon sa pamamagitan ng hindi pananalangin para sa inyo” (talata 23). Ang tugon ni Samuel ay isang makapangyarihang paalala na ang pananalangin para sa iba ay hindi lamang kabutihang-loob kundi isang gawa ng pagsunod at katapatan. Ipinapakita nito na inuuna natin ang Diyos sa ating mga puso at buhay. Kahit tayo’y masaktan o mabigo ng ibang tao, maaari pa rin natin silang mahalin sa pamamagitan ng panalangin. At kapag ginagawa natin ito, binubuksan natin ang pintuan para sa Diyos na kumilos sa paraang Siya lamang ang makakagawa. Ang panalangin ay hindi lamang tungkulin—ito’y isang pribilehiyo, isang paanyaya na masaksihan ang kapangyarihang nagpapabago na tanging Diyos lamang ang kayang ibigay. At ito’y isang bagay na ayaw nating makaligtaan.

Nagningning sa Kanyang Presensya: Ang Lihim ng Patuloy na Pagbabago

Tirahan sa isang baybaying bayan, mahal ni Valerie ang mainit na panahon, pagkuha ng litrato ng mga hayop sa kalikasan, at ang paglangoy o pagiging nasa tubig. Higit sa lahat, mahal niya ang pagmasdan ang pagsikat ng araw sa ibabaw ng dagat. Tuwing umaga, gumigising siya bago magbukang-liwayway upang masilayan ang tanawin ng tubig. Tinatayang kahit may maulap na panahon o siya’y naglalakbay, nakakapanood pa rin si Val ng mahigit tatlong daang pagsikat ng araw sa baybayin bawat taon. Hindi siya kailanman nagsawa sa panonood ng mga ito. Para sa kanya, may taglay na kagandahan at luwalhati ang pagsikat ng araw na ayaw niyang mapalampas. Sa Exodo 34, mababasa natin ang isang makapangyarihang tagpo kung saan bumaba si Moises mula sa Bundok ng Sinai matapos siyang makasama ng Diyos. Ang kanyang mukha ay literal na nagniningning, kumikislap dahil sa kaluwalhatiang naranasan niya sa presensya ng Panginoon, kaya’t natakot ang mga tao na lapitan siya (tal. 29–35). Ang itsura niya ay hayagang nagpapakita ng matinding epekto ng pakikipagtagpo sa Diyos. Ngunit sinabi ni apostol Pablo sa 2 Corinto 3:7–8 na may mas higit pang kaluwalhatian ngayon para sa mga mananampalataya. Ipinaliwanag niya na ang naranasan ni Moises—bagama’t kamangha-mangha—ay pansamantala lamang. Sa kabilang banda, ang paglilingkod na dala ni Jesus at ng Banal na Espiritu ay mas maluwalhati dahil ito ay nagdudulot ng katuwiran, kalayaan, at pagbabago (tal. 8–9). Parang sinasabi ni Pablo, Kung ganoon kaluwalhati ang lumang kasunduan, gaano pa kaya ang bago, na nagbibigay ng buhay na walang hanggan at tunay na pagbabago sa pamamagitan ng Espiritu? Ang bagong tipan ay hindi lang tungkol sa panlabas na pagbabago o mga ritwal. Ito ay tungkol sa panloob na pagbabago. Isang kaluwalhatiang hindi nawawala, kundi patuloy na lumalago. Sa talata 10, sinabi niyang ang kaluwalhatiang nararanasan natin ngayon ay higit pa sa nauna. Bilang mga mananampalataya, hindi lamang tayo tagamasid sa plano ng Diyos—tayo ay mga katuwang at kalahok dito. Ipinahayag ni Pablo ang isang napakagandang katotohanan sa talata 18: “Tayong lahat, na walang talukbong ang mukha, habang minamasdan ang kaluwalhatian ng Panginoon, ay unti-unting nababago upang maging katulad niya, mula sa isang antas ng kaluwalhatian patungo sa mas mataas pa, at ito’y mula sa Panginoon na siyang Espiritu.” Hindi tulad ni Moises na kailangang magtakip ng mukha, tayo ngayon ay may buong kalayaang tumingin sa kaluwalhatian ng Diyos. At habang ginagawa natin ito, tayo ay nababago—paunti-unti, araw-araw—upang maging kawangis ni Cristo. Ang pagbabagong ito ay hindi nakasalalay sa ating sariling pagsisikap o kagalingan. Hindi ito tungkol sa pagiging perpekto. Ang Banal na Espiritu ang siyang kumikilos sa atin. Ang tungkulin natin ay ang patuloy na pagtingin kay Jesus, ang pagninilay sa Kanyang kaluwalhatian. Tulad ng mga ulap sa pagsikat ng araw, hindi tayo ang pinagmumulan ng liwanag—tayo ay sumasalamin lamang. At habang tayo’y laging nasa presensya ng Diyos, mas nagiging malinaw at mas maliwanag ang ating pagnininingning sa Kanyang liwanag para sa mundo. Araw-araw, habang ibinubukas natin ang ating puso sa Kanya, tayo’y ginagawang bago. Tayo ay patuloy na nagliliwanag—hindi dahil sa ating sariling kakayahan, kundi dahil ang Espiritu ay tapat na kumikilos sa loob natin. Ito ang hiwaga ng plano ng Diyos: ang walang hanggang kaluwalhatian, na ibinabahagi Niya sa atin at nahahayag sa pamamagitan natin.

Higit Pa sa Tagumpay: Ang Buhay na Nakasentro sa Diyos

Sa huling kumpas ng referee, naging isang 2024 Olympian si wrestler Kennedy Blades. Pinagdikit niya ang kanyang mga palad, itinaas ang kanyang mga kamay at paningin sa langit, at pinuri ang Diyos. Tinanong siya ng isang reporter tungkol sa kanyang paglago sa nakaraang tatlong taon. Hindi man lang niya binanggit ang pisikal na pagsasanay bilang pangunahing dahilan. “Lalo lang talaga akong napalapit kay Jesus,” sabi niya. Ipinahayag niya si Cristo bilang Hari, ipinangaral na Siya ay muling darating, at hinikayat ang iba na maniwala sa Kanya. “Siya ’yon,” aniya. “Siya ang pangunahing dahilan kung bakit ko nagawa ang ganito kalaking bagay.” Sa iba pang panayam, matapat niyang ipinahayag na si Jesus ang lahat sa kanya, at Siya ang dahilan ng lahat ng mabubuting nangyari sa kanyang buhay. Ang matinding pananabik na mamuhay na nakasentro sa Diyos ay malinaw na nasasalamin sa taos-pusong pagpapahayag ni David sa Awit 63. Sa gitna ng ilang—pisikal man o espiritwal—nagsumamo si David sa kanyang Manlilikha. “Nauuhaw ako sa iyo,” wika niya, “ang buong pagkatao ko’y nananabik sa iyo” (tal. 1). Hindi ito basta panalangin lang—ito ay pag-amin ng kanyang matinding pangangailangan. Batid ni David na kung wala ang Diyos, wala siyang halaga. Hindi ito isang sandali lamang ng pananampalataya—ito ay ganap na pagsuko ng kanyang puso’t kaluluwa. Naranasan mismo ni David ang presensya ng Diyos. “Nakita” niya ang kadakilaan ng Panginoon at “namasdan” ang kapangyarihan at kaluwalhatian ng Diyos (tal. 2). Dahil dito, matapang niyang ipinahayag na ang tapat na pag-ibig ng Diyos ay “higit pa sa buhay” (tal. 3). Para kay David, ang mismong buhay ay hindi kasing halaga ng pag-ibig ng Diyos na hindi nagbabago. Sa talatang 7 at 8, makikita natin ang larawan ng matinding pagtitiwala at pagkapit: “Sapagkat ikaw ang aking katulong, ako’y aawit sa lilim ng iyong mga pakpak. Buong higpit akong kumakapit sa iyo; ang iyong kanang kamay ang umaalalay sa akin.” Hindi ito panalangin ng isang tao na lumalapit lamang kapag maginhawa ang buhay, kundi ng isang taong natutong ang Diyos lamang ang kanyang tanging kanlungan, maging sa oras ng pagsubok. Hindi lang kilala ni David ang Diyos—lubos siyang umaasa, kumakapit, at nakakatagpo ng kagalakan sa piling Niya kahit sa gitna ng hirap. Tulad ni David, tayo rin ay inaanyayahang mabuhay na may parehong pananabik at pananalig. Kapag si Jesus ang naging tunay na dahilan ng ating buhay—kapag Siya ang sentro, at hindi lang bahagi nito—nagsisimulang magliwanag ang ating buhay sa kakaibang paraan. Hindi na lang tayo nabubuhay para sa tagumpay, kaginhawahan, o papuri ng tao, kundi upang ipakita ang kaluwalhatian ng Diyos at akayin ang iba palapit sa Kanya. Sa mundong puno ng tukso, sakit, at pagkalito, ang pusong uhaw sa Diyos ay namumukod-tangi. Ito ay nagiging ilaw ng pag-asa, na nagtuturo sa iba kung paanong ang tunay na kagalakan at kapayapaan ay matatagpuan lamang sa buhay na nakaangkla kay Jesus. Kung paanong ang mga Awit ni David ay patuloy na nagbibigay inspirasyon sa maraming henerasyon, ganoon din ang ating pusong lubos na nakasuko sa Diyos—maipapahayag natin sa mundo na ang Diyos ay ang lahat-lahat, at Siya ang sapat na sapat.

Ang Walang Hanggang Kayamanan: Isang Kaloob na Hindi Kailangang Bilhin

Pumasok si Michael Sparks sa isang ukay-ukay at bumili ng souvenir na kopya ng Declaration of Independence ng Estados Unidos sa halagang $2.48. Kalaunan, habang masusing tinitingnan niya ang kopyang gawa sa pergamino, napansin niyang may kakaiba rito. Kaya’t ipinatingin niya ito sa mga eksperto, na nagsabing ito ay isa sa natitirang tatlumpu’t anim na kopya mula sa dalawang daang ipinag-utos ni John Quincy Adams noong 1820. Ibinenta ni Sparks ang bihirang kopya ng Declaration sa halagang $477,650! Bagaman kamangha-mangha ang pagkakabili ng kayamanang iyon sa napakaliit na halaga, may isang kayamanang walang katumbas at higit na mahalaga. Noong siya ay bata pa, natuklasan ni Dave ang isang kayamanang walang presyo, walang kapantay, at walang hanggan—at hindi ito nagkakahalaga kahit isang sentimo. Pero hindi niya ito nahanap sa isang ukay-ukay. Ipinahayag sa kanya ng kanyang mga magulang na may isang lalaking nagngangalang Jesus na bumili ng kaloob na ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng Kanyang buhay sa krus bilang sakripisyo para sa kanyang mga kasalanan. Sinabi rin nila na ang kaloob na ito ay tinatawag na kaligtasan. Ipinangako nito ang kayamanang tinatawag na masaganang “buhay . . . na ganap” dito sa mundo (Juan 10:10) at “buhay na walang hanggan . . . kay [Jesus] na Anak ng Diyos” (1 Juan 5:11). Tinanggap niya ang kaloob na ito sa pamamagitan ng pananampalataya. Talagang kamangha-mangha ang makahanap ng isang kayamanang makalupa, lalo na kung ito’y nakuha sa murang halaga—nakagugulat ito, nagbibigay-saya, at maaaring baguhin ang ating buhay sa praktikal na paraan. Ngunit gaano man ito kahalaga, hindi ito maihahambing sa mas dakilang kayamanang iniaalok ni Cristo. Ang kayamanang ito ay hindi nasusukat sa pera, ginto, o bihirang gamit—ito ay ang kaloob ng buhay na walang hanggan, umaapaw na pag-asa, at matatag na kapayapaan. Hindi tulad ng mga kayamanang makalupa na maaaring mawala, masira, o maglaho, ang kayamanang ito ay walang hanggan at perpekto. At ang pinakakahanga-hangang bahagi nito? Wala itong halaga para sa atin. Si Jesus ang nagbayad ng kabuuang halaga sa pamamagitan ng Kanyang sakripisyo sa krus. Ngayon, ang kayamanang ito ay iniaalok ng libre sa sinumang handang tumanggap nito. Hindi natin ito makakamtan sa pamamagitan ng mabubuting gawa o kayang bilhin gamit ang anumang bagay na mayroon tayo. Tinatanggap lamang natin ito sa pamamagitan ng pananampalataya—sa paniniwala sa pangalan ng Anak ng Diyos, si Jesu-Cristo (1 Juan 5:13). Sa paniniwalang ito, natatanggap natin ang katiyakan ng kaligtasan at ang pangako ng buhay na higit pa sa maiaalok ng mundong ito. Ito ang kayamanang tunay na dapat hanapin—isang kayamanang kayang baguhin hindi lamang ang ating kalagayan, kundi pati ang ating puso, kinabukasan, at walang hanggan.

Mula sa Banal na Tinig Hanggang sa Awit ni David: Pagdakila sa Diyos na Nagliligtas

Nang nagsimulang lumabo ang paningin ni Diana, siya ay nag-alala. Nahihirapan din siyang mag-isip at paulit-ulit na sinasabi ang mga bagay. Dahil sa mga sintomas na ito, pinaniwalaan ng mga doktor na hindi mata ang problema kundi may kinalaman sa kanyang utak. Natuklasan nilang may malaking tumor siya sa utak na kailangang tanggalin. Nag-aalala si Diana na baka makaapekto ang operasyon sa kanyang kakayahang kumanta—isang bagay na mahalaga sa kanya at ibinabahagi niya sa kanyang pamilya. Kaya't gumawa ng isang kahanga-hangang hakbang ang kanyang siruhano: pinanatili siyang gising habang isinasagawa ang operasyong walang sakit, at hiniling na kumanta siya habang ginagawa ito upang matiyak na hindi masisira ang bahaging iyon ng kanyang utak na may kinalaman sa pagkanta. Sa katunayan, nagtala pa sila ng isang duet habang nasa kalagitnaan ng operasyon. Tulad ni Diana, si Haring David—na sumulat ng maraming awit sa Bibliya—ay may malalim at taos-pusong pagmamahal sa pagkanta. Ang musika ay naging makapangyarihang paraan upang ipahayag niya ang laman ng kanyang puso sa Diyos. Sa panahon ng pagdadalamhati o tagumpay, si David ay umawit bilang pagsamba. Sa mga pagkakataong siya ay naligtas—lalo na nang iligtas siya ng Diyos mula sa kanyang mga kaaway—hindi niya inangkin ang tagumpay para sa sarili. Sa halip, buong pagpapakumbaba niyang kinilala na ang Diyos ang nagbigay sa kanya ng kalayaan, at sinabi niyang ang Panginoon ang “nagpalaya sa akin mula sa aking mga kaaway” (2 Samuel 22:49). Ang kanyang deklarasyon ay hindi lamang pribadong panalangin—isa itong pampublikong pagpupuri. Ang tugon ni David sa kabutihan ng Diyos ay puno ng kagalakan at tapang: “Pupurihin kita, Panginoon, sa gitna ng mga bansa; aawitin ko ang papuri sa iyong pangalan” (talata 50). Hindi niya ikinubli ang kanyang pagsamba sa isang templo o tahimik na lugar—nais niyang iparinig ito sa buong mundo. Ang kanyang puso ay nag-uumapaw sa pasasalamat, at ginamit niya ang kanyang tinig upang dakilain ang Diyos na nagligtas sa kanya. Hanggang ngayon, ang Diyos ay patuloy na kumikilos—gumagabay, nagpapagaling, nagpoprotekta, at nagliligtas sa mga tao. Maaaring hindi natin kinakaharap ang mga tunay na hukbo, pero lahat tayo ay may iisang kaaway: ang kasalanan. Isa itong sakit na nagpapabigat sa bawat puso, ngunit sa Kanyang habag, iniaalok ng Diyos ang kalayaan sa pamamagitan ng buhay, kamatayan, at muling pagkabuhay ni Jesu-Cristo. Gaya ni David na umawit bilang tugon sa katapatan ng Diyos, tayo rin ay iniimbitahang itaas ang ating mga tinig sa papuri. Nawa’y huwag hayaang mapatahimik ang ating pagsamba dahil sa takot, panghihina, o pagkaabala. Sa halip, tulad ni David, nawa’y italaga natin ang ating mga puso sa walang tigil na pagpupuri sa Diyos—para sa bawat pagliligtas, bawat kasagutang panalangin, at bawat patunay ng Kanyang pag-ibig. Nawa’y maging patotoo ang ating mga awitin, na sumisigaw ng Kanyang kabutihan at nagpapaalala sa iba na ang Diyos ay patuloy na kumikilos sa makapangyarihan at personal na paraan.

Handa sa Lahat ng Oras: Ang Kahalagahan ng Espiritwal na Paghahanda

May nakagawiang ginagawa ang lola ni Katara tuwing Sabado ng gabi. Bago siya matulog, inihahanda na niya ang lahat ng kanyang isusuot—kasama na ang sapatos na balak niyang gamitin sa pagdalo ng simbahan kinabukasan. Palagi siyang uma-attend sa unang misa at nais niyang maging handa para makabangon at umalis agad kinabukasan nang walang abala. Ngunit isang Sabado ng gabi, bigla siyang naospital. Makalipas ang ilang sandali, tinawag na ni Jesus ang kanyang pangalan, at siya ay pumanaw. Nang bumalik ang lolo ni Katara mula sa ospital, nadatnan niyang maayos na nakaayos pa rin ang mga damit ng kanyang asawa. Handa siyang magsimba—at handa rin siyang humarap sa kanyang Diyos. Ang ritwal ng lola ni Katara ay nagpapaalala sa kanya ng karunungan ng mga dalagang matalino sa talinghaga sa Mateo 25. Sa kwentong iyon, tinuruan ni Cristo ang Kanyang mga alagad na maging handa sa Kanyang pagbabalik: “Kaya’t magbantay kayo,” aniya. Walang sinuman ang nakakaalam ng “araw o oras” ng Kanyang pagdating (talata 13), kaya’t marunong para sa atin na maging laging handa. Kung maghihintay tayo hanggang sa huling sandali para maghanda, baka matulad tayo sa mga “dalagang mangmang” (talata 3). Naubusan sila ng langis dahil hindi sila naghanda nang maayos, at nang sandaling umalis sila upang bumili ng langis para sa kanilang mga ilawan, dumating ang lalaking ikakasal. Maaaring hindi natin kailangang ihanda ang ating mga damit gaya ng ginagawa ni lola, ngunit ang diwa sa likod ng kanyang simpleng ritwal tuwing Sabado ng gabi ay nagsasabi ng malalim na kahulugan. Hindi lamang ito tungkol sa pagiging organisado o maagap—kundi tungkol ito sa pagiging handa sa espiritwal. Ipinakita ng kanyang mga kilos ang kanyang malalim na paggalang sa pagsamba at ang kanyang patuloy na paghahanda na makipagtagpo sa Diyos, maging sa simbahan o sa buhay na walang hanggan. Ang kanyang tahimik na disiplina ay nagpapakita na ang paghahanda ay hindi lamang pisikal kundi isang uri ng pag-iisip at puso—isang pag-iisip na kinikilala ang kahalagahan ng pagbibigay-papuri sa Diyos gamit ang ating oras, presensya, at debosyon. Siya ay namuhay nang may layunin, at dahil dito ay nag-iwan siya ng isang makapangyarihang halimbawa ng pananampalataya na isinasabuhay. Nawa’y matuto tayo mula sa kanyang karunungan at taglayin din natin ang ganitong uri ng kahandaan sa ating sariling mga puso—hindi lamang sa araw-araw na pagkakataon upang paglingkuran si Jesus at sundan ang Kanyang pangunguna, kundi maging sa Kanyang muling pagbabalik. Ang buhay ay puno ng abala, at madaling makalimot sa mga bagay na may panghabambuhay na kahalagahan. Ngunit ang buhay ni lola ay paalala na mamuhay tayo nang may layunin, nang may kahandaan, at nakatuon ang ating mga mata sa Kanya na muling darating. Paglingkuran nawa natin si Jesus nang tapat, na may pusong mapagbantay, upang anumang oras Niya tayo tawagin, tayo ay handa—hindi lamang sa panlabas na pananamit, kundi sa pananampalataya, pagsunod, at pag-ibig.

Ang Di-Inaasahang Epekto ng Ating mga Pasya

Noong 1890, nagpasya ang isang amateur na ornithologist na si Eugene Schieffelin na magpakawala ng animnapung European starling sa Central Park ng New York City. Bagama’t posibleng may iba pang pagtatangkang ipakilala ang mga ibong ito, ang pagpapakawala ni Schieffelin ang naging unang matagumpay at dokumentadong pagpaparami ng mga ito. Sa kasalukuyan, tinatayang may humigit-kumulang walumpu’t limang milyong starling na lumilipad sa buong kontinente. Sa kasamaang-palad, ang mga starling ay itinuturing na invasive species — itinataboy nila ang mga katutubong ibon, nagdadala ng sakit sa mga baka, at nagdudulot ng tinatayang $800 milyon na pinsala bawat taon. Hindi kailanman naisip ni Schieffelin ang laki ng pinsalang maidudulot ng kanyang desisyon. Ang mga pagpili natin ay maaaring magdala ng malawak at pangmatagalang kahihinatnan—higit pa sa ating inaakala sa kasalukuyan. Sa Halamanan ng Eden, binigyan ng malinaw na tagubilin ng Diyos sina Adan at Eva. May malawak silang kalayaan, kasaganaan, at kapayapaan, na may isang hangganan lamang: huwag kainin ang bunga mula sa punong nasa gitna ng halamanan. Ang utos ng Diyos ay hindi upang ipagkait sa kanila ang mabuti, kundi upang ingatan sila at panatilihin ang kaayusan ng sangnilikha. Ngunit nang tuksuhin ng ahas si Eva, pinili niyang kumain ng bunga—isang pagpiling tila walang masama sa paningin. Kumain siya, at pinakain din si Adan, na siya ring sumuway sa utos ng Diyos. Ang simpleng pagsuway na iyon ang naging simula ng kasalanan, sakit, at pagkawasak para sa buong sangkatauhan. Hanggang ngayon, dama natin ang epekto ng kanilang pasya—sa pamamagitan ng pagdurusa, pagkakahiwalay sa Diyos, at kamatayan. Pinaaalalahanan tayo ng kanilang kuwento kung gaano kapangyarihan ang taglay ng ating mga desisyon. Kahit tayo ay binabalaan o ginagabayan, maaari pa rin tayong malinlang ng mga kasinungalingang kaakit-akit sa sandaling iyon. Tuwing tumatalikod tayo sa tinig ng Diyos at umaasa lamang sa ating pansariling pagnanasa o pang-unawa, inilalagay natin ang ating sarili sa panganib. Maaaring tila maliit o personal ang ating pagpili, ngunit maaari itong magbunga ng malawak na epekto—hindi lamang sa atin, kundi pati sa iba. Ngunit ang mabuting balita ay may pagkakataon din tayong pumili ng buhay. Kapag lumalakad tayo sa karunungan ng Diyos, sumusunod sa Kanyang Salita, at hinahanap ang Kanyang gabay, tayo ay patungo sa pag-asa, kapayapaan, at layunin. Ang mga daan ng Diyos ay patungo sa kagalingan at kapunuan, hindi sa kapahamakan. Mahalaga ang bawat pasya—kaya nawa’y pumili tayo nang may karunungan, kababaang-loob, at pananampalataya, dahil ang pagsunod sa Diyos ang pintuan tungo sa tunay na kagalakan at walang hanggang pagpapala.

Pag-asa sa Gitna ng Kawalang-Pag-asa

Noong 2011, si Karey Packard at ang kanyang anak na babae ay nag-iimpake ng mga kahon para sa kanilang paglipat sa bagong tahanan. Bigla na lamang bumagsak si Karey at tumigil ang pagtibok ng kanyang puso. Na-revive siya ng mga doktor, ngunit lumala ang kanyang kalagayan sa magdamag. Sinabihan ang kanyang asawa, si Craig, na tawagan ang kanilang pamilya upang magpaalam. Sila'y nanalangin ng tinawag ni Craig na “isang panalangin ng matinding paghingi ng tulong.” Gaano na nga ba kadalas tayong nanalangin ng isang desperadong panalangin sa gitna ng krisis—sa mga panahong tila wala nang pag-asa at lahat ng daan ay tila nagsara? Marami sa atin ang nakaranas nito, tahimik o umiiyak na humihingi ng tulong sa Diyos sa gitna ng takot at kawalang-katiyakan. Ang ganitong klaseng panalangin ay hindi bago. Sina Maria at Marta, malalapit na kaibigan ni Jesus, ay dumaan din sa ganitong karanasan ng matinding dalamhati. Nang magkasakit nang malubha ang kanilang mahal na kapatid na si Lazaro, agad silang nagpadala ng mensahe kay Jesus: “Panginoon, ang mahal Ninyo ay may sakit” (Juan 11:3). Ngunit hindi agad dumating si Jesus, at nang makarating Siya, apat na araw nang patay si Lazaro. Sa sakit ng loob at lungkot, sinabi ni Marta kay Jesus, “Kung narito po sana Kayo, hindi sana namatay ang aking kapatid” (talata 21). Naniniwala siyang kaya ni Jesus pagalingin ang may sakit, pero hindi niya naisip na may kapangyarihan Siyang magtagumpay sa kamatayan. Ngunit ipinakita ni Jesus ang isang kahanga-hangang himala—binuhay Niya muli si Lazaro. Hindi lamang ito dahil sa habag Niya sa magkapatid, kundi para ipakita kung sino Siya: ang Muling Pagkabuhay at ang Buhay. Isang paunang sulyap ito sa Kanyang sariling muling pagkabuhay. Gaya ni Marta, ang pamilya ni Karey Packard ay nagdasal din ng isang desperadong panalangin. Bumagsak si Karey, at tumigil ang tibok ng kanyang puso—opisyal siyang itinuturing na wala na. Ngunit sa isang milagro, muling ibinalik siya ng Diyos sa buhay. Ang kanilang panalangin, tulad ng kay Marta, ay sigaw ng sakit at pag-asa. At tumugon ang Diyos—hindi lamang sa anyo ng kagalingan, kundi sa isang makapangyarihang paalala ng Kanyang presensya at layunin. Gayunpaman, mahalagang makita ang mas malalim na katotohanan. Hindi dahil desperado ang panalangin nina Maria, Marta, o ng pamilya ni Karey kaya sila nakatanggap ng himala. At hindi rin lahat ng desperadong panalangin ay nauuwi sa himalang ating inaasam. Hindi palaging naggagamot o bumubuhay ang Diyos, sapagkat ang Kanyang mga layunin ay mas malawak kaysa sa ating pang-unawa. Ngunit sa parehong kuwento, iisa ang hindi matitinag na katotohanan: si Jesus ang Muling Pagkabuhay at ang Buhay. Iniaalok Niya sa atin ang higit pa sa pansamantalang kagalingan—ang buhay na walang hanggan para sa lahat ng sumasampalataya sa Kanya. Kaya marahil, habang inaalala natin ang mga kuwentong ito, maaari nang magbago ang ating mga desperadong panalangin. Hindi man sila maging hindi kasing agarang, pero maaaring punuin ng higit na pagtitiwala. Hindi na uugong sa takot, kundi magmumula sa pananampalataya. Sapagkat kahit hindi natin matanggap ang himalang ating hinihingi, natatanggap pa rin natin si Jesus—at Siya'y sapat.

Ang Espiritu Santo: Ang Iyong Tunay na Patnubay sa Buhay

Tatlong kabataang lalaki na punô ng adrenaline ang naglakas-loob na galugarin ang malawak na ilalim ng lupa na konektado sa Mammoth Cave. Kasama nila si Uncle Frank, isang beteranong caver na pamilyar sa lugar. Alam niya ang mga bangin at delikadong bahagi, kaya’t palagi niyang tinatawag ang tatlo, “Dito, mga bata!” Ngunit patuloy pa rin silang lumalayo sa kanya. Pinahina ni Uncle Frank ang ilaw sa kanyang headlamp at nagpasyang manahimik. Di nagtagal, napansin ng mga binatilyo na nawawala na ang kanilang gabay. Sa takot, nagsisigaw sila ng kanyang pangalan—walang sagot. Sa wakas, nakita nilang muling umilaw ang headlamp ni Uncle Frank mula sa malayo. Agad silang nakaramdam ng ginhawa at kapayapaan! Ngayon, handa na silang sundan ang kanilang gabay. Ang totoong kuwentong ito ay maaaring ihambing sa isang talinghaga kung paano natin tinatrato ang kaloob na Banal na Espiritu. Ang mga liko o paglihis sa ating landas—mga distractions, tukso, o kahit mabubuting bagay na hinabol sa maling oras o paraan—ay maaaring maglayo sa atin mula sa tinig na may pagmamahal na tumatawag, “Sumunod ka sa Akin” (Mateo 16:24). Ang tinig na iyon ay mula kay Jesus, at ang Banal na Espiritu ang siyang naghahayag ng Kanyang patnubay sa atin. Ang Espiritu ay nananahan sa bawat mananampalataya (Gawa 2:38–39), patuloy na gumagabay, sumasaway, umaaliw, at nagpapaalala ng katotohanan ng Diyos. Ngunit kahit laging naroroon ang Banal na Espiritu, kaya natin Siyang balewalain. Maaaring malunod ang Kanyang tinig sa ingay ng mundo, o kaya’y piliin nating tahakin ang sarili nating daan. Kaya’t may babala si apostol Pablo: “Huwag ninyong patayin ang apoy ng Espiritu” (1 Tesalonica 5:19). Ang ibig sabihin ng “patayin” ay parang pag-apula ng apoy—pagbuhos ng tubig sa nagliliyab na apoy. Napapatay natin ang Espiritu sa pamamagitan ng pagtangging makinig, sa paglimot sa panalangin, o sa pamumuhay na inuuna ang takot at kayabangan. Ngunit hindi lang babala ang ibinigay ni Pablo—nagbigay rin siya ng malinaw na tagubilin: “Magalak kayong lagi, manalangin kayong walang patid, at magpasalamat kayo sa lahat ng pagkakataon” (talata 16–18). Ang mga ito ang nagpapanatiling bukas ang ating puso sa Banal na Espiritu. Sa ganitong paraan, napapalapit tayo sa ating tunay na Patnubay, “ang Diyos ng kapayapaan,” na siyang makapangingingatang panatiliing “walang kapintasan” tayo hanggang sa Kanyang pagbabalik (talata 23). At ang pinakamahalaga sa lahat, ipinaaalala ni Pablo na hindi natin ito nakakamtan sa sarili nating lakas. Hindi ang ating pagsisikap o pagiging perpekto ang batayan. Ang Diyos ang gumagawa. “Ang tumatawag sa inyo ay tapat, at Siya rin ang gagawa nito” (talata 24). Siya ang nagsimula ng mabuting gawa sa atin, at Siya rin ang tatapos nito. Ang tungkulin natin ay manatiling malapit, makinig, at sumunod.

Isang Pamana ng Pananampalataya

Noong isang pagtitipon ng pamilya maraming taon na ang nakalipas, ibinahagi ng ina ni Katara ang ilang salitang isinulat niya. Pinarangalan niya ang kanyang lola—isang babaeng hindi niya kailanman nakilala ngunit madalas niyang naririnig na pinag-uusapan. Isinulat ng ina ni Katara na naaalala niyang si Mama Susan ay bumabangon “bago magbukang-liwayway” upang ipanalangin ang kanyang buong tahanan. Isang natatanging alaala ito na malalim ang naging epekto sa buhay ng kanyang ina—isang alaala na kanyang pinanghahawakan hanggang ngayon, kahit hindi niya kailanman nakilala ang kanyang dakilang lola. Ang magandang paglalarawang ito ay nagpapaalala sa akin ng babaeng inilarawan sa Kawikaan 31—isang larawan ng lakas, karunungan, at walang sawang pag-aalaga. Hindi lamang siya tagapag-alaga ng tahanan; isa rin siyang tagapangasiwa, tagapagtustos, at isang babaeng may malalim na pananampalataya. Ayon sa Kawikaan 31:15, siya ay bumabangon “habang madilim pa” upang simulan ang kanyang araw, iniisip na agad kung paano matutugunan ang pangangailangan ng kanyang pamilya. Malawak ang kanyang mga gawain—hindi lamang pagluluto o pag-aayos ng bahay. Bumibili siya ng lupa, nagtatanim ng ubasan, nakikipagkalakalan, at gumagawa ng mga kasuotan—lahat ng ito ay ginagawa niya upang mapangalagaan ang kanyang mga mahal sa buhay. At higit pa roon, iniabot niya ang kanyang malasakit at kasipagan sa mga mahihirap at nangangailangan (tal. 20). Ang kanyang halimbawa ay sumasalamin sa buhay na may karunungan, serbisyo, at matapat na pananampalataya. At ang diwa ng ganitong uri ng babae ay nakita rin sa tulad ng kanyang dakilang lola, na isinilang noong 1800s. Hindi naging madali ang buhay noong kanyang panahon. Wala pang mga makabagong gamit o teknolohiya, kaya ang bawat gawain ay nangangailangan ng higit na lakas, oras, at tiyaga. Gayon pa man, tulad ng babae sa Kawikaan, maaga rin siyang bumabangon—bago pa sumikat ang araw—at tahimik na nananalangin para sa kanyang pamilya at tahanan. Ang mga panalanging iyon, na binubulong sa katahimikan ng madaling araw at paulit-ulit sa gitna ng abalang araw, ang naging lihim niyang lakas. Tulad ng babae sa Kawikaan 31, siya'y umaasa sa Diyos upang maisakatuparan ang kanyang tungkulin. Ang kanyang pananampalataya ang naging gabay. Ang kanyang panalangin ang naging kapayapaan. At kahit hindi man napansin ng mundo ang lahat ng kanyang ginawa, ito’y nag-iwan ng matibay na bakas sa mga henerasyong sumunod—kabilang na si Katara. Sa bawat pagkaing inihain, bawat batang tinuruan, at bawat kabutihang ipinamalas, naroroon ang tahimik na alingawngaw ng babae sa Kawikaan 31—isang babaeng may takot sa Diyos at ang kanyang buhay ay nagpahayag ng pagmamahal sa pamamagitan ng tapat na paglilingkod.

Panalangin: Isang Gawa ng Pag-ibig at Katapatan

“Hindi ko alam kung nasaan na ako ngayon kung hindi ipinagdasal ng nanay ko,” kwento ni Rahim, kaibigan ni James. “Sa tingin ko, baka hindi na nga ako buhay ngayon.” Siya ay dating nalulong sa droga at nakulong dahil sa pagtutulak. Habang nagkakape sila isang araw, ibinahagi niya kung gaano kalaki ang naging epekto ng panalangin ng kanyang ina sa kanyang buhay. “Kahit na labis ko siyang binigo, hindi siya tumigil sa pagmamahal sa akin sa pamamagitan ng kanyang mga panalangin. Napasok ako sa matinding gulo, pero kung hindi siya nanalangin para sa akin, alam kong mas masahol pa sana ang nangyari.” Ang salaysay sa Lumang Tipan tungkol kay Samuel ay nagbibigay sa atin ng isang makapangyarihang halimbawa ng taong nanatiling tapat sa Diyos at sa kapwa sa pamamagitan ng patuloy na pananalangin. Noong araw na kinoronahan si Saul bilang hari sa Gilgal, labis na nabigo si propetang Samuel. Bagamat matapat niyang pinamunuan ang mga Israelita at ginabayan sila ayon sa karunungan ng Diyos, pinili pa rin ng mga tao na ilagay ang kanilang tiwala sa isang taong hari kaysa sa Panginoon. Ang kanilang kagustuhang magkaroon ng monarkiya ay palatandaan ng pagtalikod sa Diyos na siyang nagligtas at nagtaguyod sa kanila sa buong kasaysayan. Bilang pagpapakita ng Kanyang pagkadismaya, nagpadala ang Diyos ng isang di-karaniwang bagyo habang nagkakatipon ang mga tao—isang pangyayaring ikinatakot nila at nagpabukas sa kanilang mata sa pagkakamali nila (1 Samuel 12:16–18). Sa gitna ng takot at pagsisisi, nakiusap ang mga tao kay Samuel na ipanalangin sila. Maari sanang magalit si Samuel at tanggihan ang kanilang kahilingan, sapagkat hindi lamang siya ang kanilang tinanggihan kundi pati ang Diyos. Ngunit sa halip, ipinakita niya ang biyaya at kababaang-loob ng isang tunay na lingkod ng Diyos. Sinabi niya, “Malayo na sa akin na magkasala laban sa Panginoon sa pamamagitan ng hindi pananalangin para sa inyo” (talata 23). Ang tugon ni Samuel ay isang makapangyarihang paalala na ang pananalangin para sa iba ay hindi lamang kabutihang-loob kundi isang gawa ng pagsunod at katapatan. Ipinapakita nito na inuuna natin ang Diyos sa ating mga puso at buhay. Kahit tayo’y masaktan o mabigo ng ibang tao, maaari pa rin natin silang mahalin sa pamamagitan ng panalangin. At kapag ginagawa natin ito, binubuksan natin ang pintuan para sa Diyos na kumilos sa paraang Siya lamang ang makakagawa. Ang panalangin ay hindi lamang tungkulin—ito’y isang pribilehiyo, isang paanyaya na masaksihan ang kapangyarihang nagpapabago na tanging Diyos lamang ang kayang ibigay. At ito’y isang bagay na ayaw nating makaligtaan.

Ang Patuloy na Pagbabago

Tirahan sa isang baybaying bayan, mahal ni Valerie ang mainit na panahon, pagkuha ng litrato ng mga hayop sa kalikasan, at ang paglangoy o pagiging nasa tubig. Higit sa lahat, mahal niya ang pagmasdan ang pagsikat ng araw sa ibabaw ng dagat. Tuwing umaga, gumigising siya bago magbukang-liwayway upang masilayan ang tanawin ng tubig. Tinatayang kahit may maulap na panahon o siya’y naglalakbay, nakakapanood pa rin si Val ng mahigit tatlong daang pagsikat ng araw sa baybayin bawat taon. Hindi siya kailanman nagsawa sa panonood ng mga ito. Para sa kanya, may taglay na kagandahan at luwalhati ang pagsikat ng araw na ayaw niyang mapalampas. Sa Exodo 34, mababasa natin ang isang makapangyarihang tagpo kung saan bumaba si Moises mula sa Bundok ng Sinai matapos siyang makasama ng Diyos. Ang kanyang mukha ay literal na nagniningning, kumikislap dahil sa kaluwalhatiang naranasan niya sa presensya ng Panginoon, kaya’t natakot ang mga tao na lapitan siya (tal. 29–35). Ang itsura niya ay hayagang nagpapakita ng matinding epekto ng pakikipagtagpo sa Diyos. Ngunit sinabi ni apostol Pablo sa 2 Corinto 3:7–8 na may mas higit pang kaluwalhatian ngayon para sa mga mananampalataya. Ipinaliwanag niya na ang naranasan ni Moises—bagama’t kamangha-mangha—ay pansamantala lamang. Sa kabilang banda, ang paglilingkod na dala ni Jesus at ng Banal na Espiritu ay mas maluwalhati dahil ito ay nagdudulot ng katuwiran, kalayaan, at pagbabago (tal. 8–9). Parang sinasabi ni Pablo, Kung ganoon kaluwalhati ang lumang kasunduan, gaano pa kaya ang bago, na nagbibigay ng buhay na walang hanggan at tunay na pagbabago sa pamamagitan ng Espiritu? Ang bagong tipan ay hindi lang tungkol sa panlabas na pagbabago o mga ritwal. Ito ay tungkol sa panloob na pagbabago. Isang kaluwalhatiang hindi nawawala, kundi patuloy na lumalago. Sa talata 10, sinabi niyang ang kaluwalhatiang nararanasan natin ngayon ay higit pa sa nauna. Bilang mga mananampalataya, hindi lamang tayo tagamasid sa plano ng Diyos—tayo ay mga katuwang at kalahok dito. Ipinahayag ni Pablo ang isang napakagandang katotohanan sa talata 18: “Tayong lahat, na walang talukbong ang mukha, habang minamasdan ang kaluwalhatian ng Panginoon, ay unti-unting nababago upang maging katulad niya, mula sa isang antas ng kaluwalhatian patungo sa mas mataas pa, at ito’y mula sa Panginoon na siyang Espiritu.” Hindi tulad ni Moises na kailangang magtakip ng mukha, tayo ngayon ay may buong kalayaang tumingin sa kaluwalhatian ng Diyos. At habang ginagawa natin ito, tayo ay nababago—paunti-unti, araw-araw—upang maging kawangis ni Cristo. Ang pagbabagong ito ay hindi nakasalalay sa ating sariling pagsisikap o kagalingan. Hindi ito tungkol sa pagiging perpekto. Ang Banal na Espiritu ang siyang kumikilos sa atin. Ang tungkulin natin ay ang patuloy na pagtingin kay Jesus, ang pagninilay sa Kanyang kaluwalhatian. Tulad ng mga ulap sa pagsikat ng araw, hindi tayo ang pinagmumulan ng liwanag—tayo ay sumasalamin lamang. At habang tayo’y laging nasa presensya ng Diyos, mas nagiging malinaw at mas maliwanag ang ating pagnininingning sa Kanyang liwanag para sa mundo. Araw-araw, habang ibinubukas natin ang ating puso sa Kanya, tayo’y ginagawang bago. Tayo ay patuloy na nagliliwanag—hindi dahil sa ating sariling kakayahan, kundi dahil ang Espiritu ay tapat na kumikilos sa loob natin. Ito ang hiwaga ng plano ng Diyos: ang walang hanggang kaluwalhatian, na ibinabahagi Niya sa atin at nahahayag sa pamamagitan natin.

Ang Puso na Ganap na Sumusuko sa Diyos

Sa huling kumpas ng referee, naging isang 2024 Olympian si wrestler Kennedy Blades. Pinagdikit niya ang kanyang mga palad, itinaas ang kanyang mga kamay at paningin sa langit, at pinuri ang Diyos. Tinanong siya ng isang reporter tungkol sa kanyang paglago sa nakaraang tatlong taon. Hindi man lang niya binanggit ang pisikal na pagsasanay bilang pangunahing dahilan. “Lalo lang talaga akong napalapit kay Jesus,” sabi niya. Ipinahayag niya si Cristo bilang Hari, ipinangaral na Siya ay muling darating, at hinikayat ang iba na maniwala sa Kanya. “Siya ’yon,” aniya. “Siya ang pangunahing dahilan kung bakit ko nagawa ang ganito kalaking bagay.” Sa iba pang panayam, matapat niyang ipinahayag na si Jesus ang lahat sa kanya, at Siya ang dahilan ng lahat ng mabubuting nangyari sa kanyang buhay. Ang matinding pananabik na mamuhay na nakasentro sa Diyos ay malinaw na nasasalamin sa taos-pusong pagpapahayag ni David sa Awit 63. Sa gitna ng ilang—pisikal man o espiritwal—nagsumamo si David sa kanyang Manlilikha. “Nauuhaw ako sa iyo,” wika niya, “ang buong pagkatao ko’y nananabik sa iyo” (tal. 1). Hindi ito basta panalangin lang—ito ay pag-amin ng kanyang matinding pangangailangan. Batid ni David na kung wala ang Diyos, wala siyang halaga. Hindi ito isang sandali lamang ng pananampalataya—ito ay ganap na pagsuko ng kanyang puso’t kaluluwa. Naranasan mismo ni David ang presensya ng Diyos. “Nakita” niya ang kadakilaan ng Panginoon at “namasdan” ang kapangyarihan at kaluwalhatian ng Diyos (tal. 2). Dahil dito, matapang niyang ipinahayag na ang tapat na pag-ibig ng Diyos ay “higit pa sa buhay” (tal. 3). Para kay David, ang mismong buhay ay hindi kasing halaga ng pag-ibig ng Diyos na hindi nagbabago. Sa talatang 7 at 8, makikita natin ang larawan ng matinding pagtitiwala at pagkapit: “Sapagkat ikaw ang aking katulong, ako’y aawit sa lilim ng iyong mga pakpak. Buong higpit akong kumakapit sa iyo; ang iyong kanang kamay ang umaalalay sa akin.” Hindi ito panalangin ng isang tao na lumalapit lamang kapag maginhawa ang buhay, kundi ng isang taong natutong ang Diyos lamang ang kanyang tanging kanlungan, maging sa oras ng pagsubok. Hindi lang kilala ni David ang Diyos—lubos siyang umaasa, kumakapit, at nakakatagpo ng kagalakan sa piling Niya kahit sa gitna ng hirap. Tulad ni David, tayo rin ay inaanyayahang mabuhay na may parehong pananabik at pananalig. Kapag si Jesus ang naging tunay na dahilan ng ating buhay—kapag Siya ang sentro, at hindi lang bahagi nito—nagsisimulang magliwanag ang ating buhay sa kakaibang paraan. Hindi na lang tayo nabubuhay para sa tagumpay, kaginhawahan, o papuri ng tao, kundi upang ipakita ang kaluwalhatian ng Diyos at akayin ang iba palapit sa Kanya. Sa mundong puno ng tukso, sakit, at pagkalito, ang pusong uhaw sa Diyos ay namumukod-tangi. Ito ay nagiging ilaw ng pag-asa, na nagtuturo sa iba kung paanong ang tunay na kagalakan at kapayapaan ay matatagpuan lamang sa buhay na nakaangkla kay Jesus. Kung paanong ang mga Awit ni David ay patuloy na nagbibigay inspirasyon sa maraming henerasyon, ganoon din ang ating pusong lubos na nakasuko sa Diyos—maipapahayag natin sa mundo na ang Diyos ay ang lahat-lahat, at Siya ang sapat na sapat.

Isang Kayamanang Walang Katumbas

Pumasok si Michael Sparks sa isang ukay-ukay at bumili ng souvenir na kopya ng Declaration of Independence ng Estados Unidos sa halagang $2.48. Kalaunan, habang masusing tinitingnan niya ang kopyang gawa sa pergamino, napansin niyang may kakaiba rito. Kaya’t ipinatingin niya ito sa mga eksperto, na nagsabing ito ay isa sa natitirang tatlumpu’t anim na kopya mula sa dalawang daang ipinag-utos ni John Quincy Adams noong 1820. Ibinenta ni Sparks ang bihirang kopya ng Declaration sa halagang $477,650! Bagaman kamangha-mangha ang pagkakabili ng kayamanang iyon sa napakaliit na halaga, may isang kayamanang walang katumbas at higit na mahalaga. Noong siya ay bata pa, natuklasan ni Dave ang isang kayamanang walang presyo, walang kapantay, at walang hanggan—at hindi ito nagkakahalaga kahit isang sentimo. Pero hindi niya ito nahanap sa isang ukay-ukay. Ipinahayag sa kanya ng kanyang mga magulang na may isang lalaking nagngangalang Jesus na bumili ng kaloob na ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng Kanyang buhay sa krus bilang sakripisyo para sa kanyang mga kasalanan. Sinabi rin nila na ang kaloob na ito ay tinatawag na kaligtasan. Ipinangako nito ang kayamanang tinatawag na masaganang “buhay . . . na ganap” dito sa mundo (Juan 10:10) at “buhay na walang hanggan . . . kay [Jesus] na Anak ng Diyos” (1 Juan 5:11). Tinanggap niya ang kaloob na ito sa pamamagitan ng pananampalataya. Talagang kamangha-mangha ang makahanap ng isang kayamanang makalupa, lalo na kung ito’y nakuha sa murang halaga—nakagugulat ito, nagbibigay-saya, at maaaring baguhin ang ating buhay sa praktikal na paraan. Ngunit gaano man ito kahalaga, hindi ito maihahambing sa mas dakilang kayamanang iniaalok ni Cristo. Ang kayamanang ito ay hindi nasusukat sa pera, ginto, o bihirang gamit—ito ay ang kaloob ng buhay na walang hanggan, umaapaw na pag-asa, at matatag na kapayapaan. Hindi tulad ng mga kayamanang makalupa na maaaring mawala, masira, o maglaho, ang kayamanang ito ay walang hanggan at perpekto. At ang pinakakahanga-hangang bahagi nito? Wala itong halaga para sa atin. Si Jesus ang nagbayad ng kabuuang halaga sa pamamagitan ng Kanyang sakripisyo sa krus. Ngayon, ang kayamanang ito ay iniaalok ng libre sa sinumang handang tumanggap nito. Hindi natin ito makakamtan sa pamamagitan ng mabubuting gawa o kayang bilhin gamit ang anumang bagay na mayroon tayo. Tinatanggap lamang natin ito sa pamamagitan ng pananampalataya—sa paniniwala sa pangalan ng Anak ng Diyos, si Jesu-Cristo (1 Juan 5:13). Sa paniniwalang ito, natatanggap natin ang katiyakan ng kaligtasan at ang pangako ng buhay na higit pa sa maiaalok ng mundong ito. Ito ang kayamanang tunay na dapat hanapin—isang kayamanang kayang baguhin hindi lamang ang ating kalagayan, kundi pati ang ating puso, kinabukasan, at walang hanggan.

Musika ng Pasasalamat

Nang nagsimulang lumabo ang paningin ni Diana, siya ay nag-alala. Nahihirapan din siyang mag-isip at paulit-ulit na sinasabi ang mga bagay. Dahil sa mga sintomas na ito, pinaniwalaan ng mga doktor na hindi mata ang problema kundi may kinalaman sa kanyang utak. Natuklasan nilang may malaking tumor siya sa utak na kailangang tanggalin. Nag-aalala si Diana na baka makaapekto ang operasyon sa kanyang kakayahang kumanta—isang bagay na mahalaga sa kanya at ibinabahagi niya sa kanyang pamilya. Kaya't gumawa ng isang kahanga-hangang hakbang ang kanyang siruhano: pinanatili siyang gising habang isinasagawa ang operasyong walang sakit, at hiniling na kumanta siya habang ginagawa ito upang matiyak na hindi masisira ang bahaging iyon ng kanyang utak na may kinalaman sa pagkanta. Sa katunayan, nagtala pa sila ng isang duet habang nasa kalagitnaan ng operasyon. Tulad ni Diana, si Haring David—na sumulat ng maraming awit sa Bibliya—ay may malalim at taos-pusong pagmamahal sa pagkanta. Ang musika ay naging makapangyarihang paraan upang ipahayag niya ang laman ng kanyang puso sa Diyos. Sa panahon ng pagdadalamhati o tagumpay, si David ay umawit bilang pagsamba. Sa mga pagkakataong siya ay naligtas—lalo na nang iligtas siya ng Diyos mula sa kanyang mga kaaway—hindi niya inangkin ang tagumpay para sa sarili. Sa halip, buong pagpapakumbaba niyang kinilala na ang Diyos ang nagbigay sa kanya ng kalayaan, at sinabi niyang ang Panginoon ang “nagpalaya sa akin mula sa aking mga kaaway” (2 Samuel 22:49). Ang kanyang deklarasyon ay hindi lamang pribadong panalangin—isa itong pampublikong pagpupuri. Ang tugon ni David sa kabutihan ng Diyos ay puno ng kagalakan at tapang: “Pupurihin kita, Panginoon, sa gitna ng mga bansa; aawitin ko ang papuri sa iyong pangalan” (talata 50). Hindi niya ikinubli ang kanyang pagsamba sa isang templo o tahimik na lugar—nais niyang iparinig ito sa buong mundo. Ang kanyang puso ay nag-uumapaw sa pasasalamat, at ginamit niya ang kanyang tinig upang dakilain ang Diyos na nagligtas sa kanya. Hanggang ngayon, ang Diyos ay patuloy na kumikilos—gumagabay, nagpapagaling, nagpoprotekta, at nagliligtas sa mga tao. Maaaring hindi natin kinakaharap ang mga tunay na hukbo, pero lahat tayo ay may iisang kaaway: ang kasalanan. Isa itong sakit na nagpapabigat sa bawat puso, ngunit sa Kanyang habag, iniaalok ng Diyos ang kalayaan sa pamamagitan ng buhay, kamatayan, at muling pagkabuhay ni Jesu-Cristo. Gaya ni David na umawit bilang tugon sa katapatan ng Diyos, tayo rin ay iniimbitahang itaas ang ating mga tinig sa papuri. Nawa’y huwag hayaang mapatahimik ang ating pagsamba dahil sa takot, panghihina, o pagkaabala. Sa halip, tulad ni David, nawa’y italaga natin ang ating mga puso sa walang tigil na pagpupuri sa Diyos—para sa bawat pagliligtas, bawat kasagutang panalangin, at bawat patunay ng Kanyang pag-ibig. Nawa’y maging patotoo ang ating mga awitin, na sumisigaw ng Kanyang kabutihan at nagpapaalala sa iba na ang Diyos ay patuloy na kumikilos sa makapangyarihan at personal na paraan.

Pagkaantala na May Layunin

Nahuli si Manuel sa pagpunta sa simbahan at naipit pa siya sa isang pulang ilaw. Habang mainip siyang naghihintay, napansin ng kanyang anak na babae ang isang drayber na may sirang gulong at sinusubukang ayusin ito. “Daddy, magaling kang magpalit ng gulong,” sabi ng bata. “Dapat tulungan mo siya.” Alam ni Manuel na mas lalo pa siyang mahuhuli, pero naramdaman niyang ito ay isang pagkakataong mula sa Diyos. Huminto siya upang tumulong, at inimbitahan pa ang drayber na sumama sa simbahan. Sa Gawa 16, naranasan nina Pablo at Silas ang isang malaking pagkaantala sa kanilang ministeryo—isang pangyayaring sa unang tingin ay tila istorbo lamang, ngunit kalaunan ay naging isang banal na pagkakataon. Habang sila'y patuloy na nangangaral ng Mabuting Balita, isang aliping babae na inaalihan ng masamang espiritu ang sumunod sa kanila. Araw-araw ay sumisigaw ito ng malakas, nagdudulot ng di kanais-nais na atensyon (tal. 17). Sa simula'y matiisin si Pablo, ngunit kalauna’y nayanig ang kanyang loob—hindi lang dahil sa ingay kundi dahil nakita niyang alipin ang babae, espiritwal at pisikal. Sa habag at kapangyarihan ni Cristo, hinarap niya ang espiritu at inutusan ito, “Sa pangalan ni Jesu-Cristo, iniuutos ko sa iyo, lumabas ka sa kanya!” (tal. 18). Hindi lamang ito simpleng pagpapalayas ng demonyo, kundi isang mahalagang desisyon na maglingkod kahit ito'y magdulot ng gulo. Sa halip na maparangalan o mapagaan ang buhay nina Pablo at Silas, sila’y napahamak. Nagalit ang mga amo ng babae dahil nawalan sila ng pagkakakitaan. Dahil dito, sinunggaban nila sina Pablo at Silas at kinaladkad papunta sa mga opisyal upang harapin ang mga awtoridad (tal. 19). Sila’y pinaratangan, binugbog nang matindi, at ibinilanggo nang walang makatarungang paglilitis (tal. 22–24). Ipinaaalala sa atin ng tagpong ito na ang paglilingkod kay Cristo ay may kapalit. Malinaw ang sinabi ni Jesus: “Ang hindi nagpapasan ng kanyang krus at hindi sumusunod sa akin ay hindi karapat-dapat sa akin” (Mateo 10:38). Ang buhay-Kristiyano ay hindi palaging maginhawa. Darating ang mga sagabal, pag-uusig, at maging ang pagdurusa. Ngunit sa mga ganitong sandali—mga hindi inaasahang pangyayari—tayo ay binibigyan ng pagkakataong ipakita ang pagmamahal, katapangan, at pagsunod kay Cristo. Ang tanong ay hindi kung kailan tayo maaabala, kundi paano tayo tutugon kapag ito’y dumating. Makikita ba natin ito bilang pasanin, o bilang pagkakataon upang ipahayag ang pagmamahal at kapangyarihan ng Diyos? Pipiliin ba natin ang kaginhawaan, o si Cristo? Ipinapakita nina Pablo at Silas na ang pagsunod sa Diyos ay may kabayaran—ngunit ipinakita rin nila ang kagalakan na sumusunod sa tapat na paglilingkod. Kalaunan sa kulungan ding iyon, ang kanilang pagsamba ay nagbunga ng himala: nabuksan hindi lang ang pisikal na mga selda, kundi maging ang puso ng tagapagbantay ng bilangguan at ng kanyang buong sambahayan, na tinanggap si Jesus (Gawa 16:25–34). Kayang gamitin ng Diyos kahit ang ating pinakamasakit na pagkaantala para sa Kanyang kaluwalhatian. Kaya ang hamon ay ito: Kapag dumating ang hindi inaasahan, ituturing mo ba itong abala, o paanyaya ng Diyos upang maglingkod?

Ang Tunay na Pinagmumulan ng Tagumpay

 Daan-daang panauhin ang pumuno sa isang ginintuang bulwagan upang ipagdiwang ang ikalimampung anibersaryo ng isang nonprofit na organisasyon at parangalan ang mga taong naging bahagi ng tagumpay nito, lalo na yaong mga naging kasali sa loob ng maraming dekada. Isinalaysay ng isang founding member, na may pasasalamat, kung paanong kahit na libu-libong oras ng volunteer work at milyong-milyong dolyar mula sa mga grant ang naibigay, hindi pa rin sila magtatagumpay kung wala ang Diyos. Paulit-ulit niyang binigyang-diin na ang pag-usbong ng organisasyon ay hindi lamang dahil sa pagsisikap ng tao—bagamat napakarami rin nito—kundi dahil sa pagtustos at pagkalinga ng Diyos.

Naunawaan ni Daniel ang kahalagahan ng pagbibigay ng papuri sa tunay na pinagmumulan ng lahat ng mabubuting bagay—lalo na pagdating sa mga kagila-gilalas na pangyayari sa buhay. Nang nagkaroon si Haring Nebuchadnezzar ng isang nakakabagabag na panaginip na hindi maipaliwanag at ni hindi rin maalala ng kanyang mga salamangkero, pantas, at tagapayo, siya ay nagalit at nawalan ng pag-asa. Ang kanyang hinihingi—na masabi sa kanya kung ano ang kanyang napanaginipan at ang kahulugan nito—ay imposible para sa tao. Mismong mga pantas ng Babilonia ang umamin na walang sinumang makagagawa nito maliban na lamang kung mayroong makalangit na kapangyarihan (Daniel 2:10–11).

Ngunit si Daniel, isang binatang may pananampalataya at tapang, ay hindi natakot. Kinikilala niyang may hangganan ang karunungan ng tao, ngunit ang Diyos na kanyang pinaglilingkuran ay makapangyarihan at nakakaalam ng lahat ng bagay. Malinaw niyang sinabi sa hari na walang sinumang tao—maging pantas, mangkukulam, salamangkero, o manghuhula—ang makakagawa ng hinihingi nito. Ngunit idineklara niya, “Ngunit may isang Diyos sa langit na naghahayag ng mga hiwaga” (Daniel 2:27–28). Sa pananampalataya at pag-asa, nanalangin si Daniel at humiling ng tulong sa Diyos upang maipahayag ang panaginip at ang kahulugan nito.

Nang sinagot ng Diyos ang panalangin ni Daniel at ipinahayag sa kanya ang panaginip, ang kanyang tugon ay hindi pagyayabang kundi malalim na kababaang-loob at papuri. Hindi niya inangkin ang kaalaman na parang galing sa kanyang sariling katalinuhan o kakayahan. Sa halip, tahasan niyang sinabi na ang karunungan ay nagmula lamang sa Diyos (Daniel 2:30, 45). Mabilis niyang inalis ang atensyon mula sa kanyang sarili at ibinaling ito sa tunay na karapat-dapat sa papuri.

Ang kuwentong ito ay makapangyarihang paalala na bagamat natural lamang na ipagdiwang ang ating mga tagumpay, talento, at magandang kinalabasan, dapat nating alalahanin kung saan ito tunay na nagmula. Ang bawat mabuting biyaya, tagumpay, talento, o sagot sa panalangin ay mula sa Diyos. Kung ito man ay solusyon sa problema, isang malikhaing ideya, o isang di-inaasahang oportunidad, nararapat lamang na magdiwang—ngunit higit sa lahat, ibalik natin ang papuri sa Diyos na siyang pinagmumulan ng lahat. Tulad ni Daniel, tinatawag tayong maging tapat na katiwala ng mga biyaya habang itinuturo ang iba sa kadakilaan ng ating Diyos.

Karunungan para sa Hinaharap

Ang manggagamot sa isang maliit na bayan na si Ezdan ay may malaking pangarap para sa kanyang anak na si Eleanor. Si Eleanor ay may Down syndrome, at hangarin ni Ezdan na magtayo ng negosyo upang mabigyan siya ng bayad na trabaho sa hinaharap. Bagamat “takot na takot” siyang tuparin ang pangarap na ito, kumuha siya ng online na kurso kung paano magsimula ng negosyo. Pagkatapos, sinimulan nila ng kanyang asawa ang isang por family na panaderya sa kanilang bayan sa Wyoming—at ito ngayon ay matagumpay. “Isa na itong totoong negosyo, na may mga empleyado,” sabi ni Ezdan. Si Eleanor, na ngayon ay nasa hustong gulang, ang namamahala sa cash register at nakikipag-ugnayan sa mga online na customer. “Lahat ng tao sa bayan ay kilala siya,” ani Ezdan. Ang kanyang hakbang ng pananampalataya sa paghahanda para sa kinabukasan ni Eleanor ay sumasalamin sa kanyang desisyong maging maingat at matalino. Ang pagiging maingat at matalino ay isang klasikong birtud sa Biblia—walang kupas, makapangyarihan, at malalim na nakaugat sa karunungang mula sa Diyos. Higit ito sa pagiging maingat lamang; ito ay isang mapanlikhang pagdedesisyon na pinangungunahan ng Espiritu, na isinasaalang-alang ang kasalukuyan at hinaharap. Ang maingat na pag-iisip ay isang mahalagang bahagi ng maka-Diyos na karunungan, at ito ang nagpapahintulot sa atin na magplano—hindi dahil sa takot o pag-aalala, kundi dahil sa pananampalataya at pang-unawa. Paalala ng Kawikaan 14:8, “Ang karunungan ng matalino ay ang pagbibigay-pansin sa kanyang lakad, ngunit ang kahangalan ng mangmang ay panlilinlang.” Sa halip na mamuhay nang pabigla-bigla o pabaya, ang maingat ay naghahangad na maihanay ang kanyang mga desisyon sa gabay ng Diyos, maingat na sinusuri ang bawat hakbang at kahihinatnan. Sa halip na matakot sa hinaharap o balewalain ito, ang mga maingat ay humihingi ng karunungan sa Diyos upang makapaghanda at kumilos nang may talino. Ang mismong salitang “prudence” ay nagmula sa Latin na prudentia, na nangangahulugang “foresight” o kakayahang magbantay at tumugon nang may karunungan sa kung ano ang maaaring mangyari. Dagdag pa ng Kawikaan 14:15, “Ang mangmang ay naniniwala sa lahat ng bagay, ngunit ang matalino ay iniingatan ang kanyang mga hakbang.” Ang maingat ay hindi padalos-dalos ni madaling malinlang. Kumikilos sila nang may malinaw na pananaw, may pagtitiyaga, at may pag-unawa—itinuturing ang bawat desisyon bilang bahagi ng mas matibay na pundasyon. Ang pamumuhay nang may maingat na pananampalataya ay hindi nangangahulugang umaasa lang tayo sa sariling kakayahan; sa halip, ito ay pamumuhay nang bukas ang mga mata—nakatingin sa hinaharap nang may pananampalataya at pagtitiwala sa patnubay ng Diyos. Pinapahintulutan ng pagiging maingat ang pagtatayo ng matatag na pundasyon—hindi lamang para sa ating sarili kundi para rin sa mga ipinagkatiwala sa atin. Hinahamon tayo nito na maging tapat na tagapangasiwa ng ating oras, relasyon, at yaman. Kaya’t sa malinaw na pananampalataya at pusong nakaangkla sa tiwala sa Diyos, nawa’y mamuhay tayo nang may pag-iingat at karunungan—hinahayaan ang karunungan ng Diyos na humubog sa ating mga landas, at ipinapakita sa mundo na ang pamumuhay nang may talino ay isang anyo rin ng pagsamba.

Pagbibigay: Handog na Kalugud-lugod sa Diyos

Noong si Sadio Mané, isang sikat na manlalaro ng soccer mula sa Senegal, ay naglalaro para sa Liverpool sa English Premier League, isa siya sa pinakamataas na bayad na manlalaro mula sa Africa, kumikita ng milyun-milyong dolyar kada taon. Napansin ng mga tagahanga ang isang larawan ni Mané na may hawak na iPhone na basag ang screen, at pinagpiyestahan ito ng biro tungkol sa kanyang gamit na sirang cellphone. Kalma lang ang naging tugon niya: “Bakit ko gugustuhing magkaroon ng sampung Ferrari, dalawampung relong may diyamante, at dalawang jet?” tanong niya. “Nagutom ako noon, nagtrabaho sa bukid, naglaro nang nakapaa, at hindi nakapag-aral. Ngayon, makakatulong na ako sa mga tao. Mas gusto kong magpatayo ng mga paaralan at bigyan ng pagkain o damit ang mga mahihirap. . . . [Ibigay] ang ilan sa mga ibinigay sa akin ng buhay.” Alam ni Mané kung gaano ka-makasarili kung ikikimkim niya ang lahat ng kanyang kayamanan, habang marami sa kanyang mga kababayan sa Senegal ay patuloy na naghihirap sa ilalim ng mabigat na kalagayan. Ipinapaalala sa atin ng aklat ng Hebreo na ang pamumuhay nang may kagandahang-loob ay hindi lamang para sa mayayaman o makapangyarihan—ito ay panawagan para sa lahat ng tagasunod ni Cristo. Sa Hebreo 13:16, sinasabi ng manunulat, “Huwag ninyong kaliligtaan ang paggawa ng mabuti at ang pagtulong sa kapwa, sapagkat iyan ang mga haing kinalulugdan ng Diyos.” Ipinapakita sa atin ng Kasulatan na ang pagbibigay at paggawa ng mabuti ay mga uri ng sakripisyo na nagbibigay-galak sa puso ng Diyos. At totoo nga, sino ba ang ayaw makapagbigay ng kagalakan sa Diyos? Mahalagang maunawaan na ang pagiging mapagbigay ay hindi nasusukat sa dami ng ating naibibigay, kundi sa puso kung paano natin ito ginagawa. Ang pusong bukas at handang tumulong, kahit sa simpleng paraan, ay pusong mapagbigay. Maging kaunti man o marami ang meron tayo, kaya nating magpakita ng kabutihan—sa pagbibigay ng oras, pag-aalaga, o pagbibigay-lakas ng loob. Hindi tinitingnan ng Diyos ang laki ng ating regalo kundi ang pag-ibig at pananampalatayang kaakibat nito. Isa sa mga pinakamadaling, ngunit pinakamakapangyarihang bagay na maaari nating gawin upang kalugdan ng Diyos ay ang buksan ang ating mga kamay—ibahagi ang anuman ang meron tayo, at magtiwala na ito'y Kanyang gagamitin para sa Kanyang kaluwalhatian.

Kapag Sumugod ang Kaaway

Habang naglalakad si Nancy papunta sa istasyon ng tren papasok sa trabaho ilang taon na ang nakalipas, nakita niya ang isang babae na may kasamang mukhang mabagsik na aso na papalapit sa kanya. Lumaki siya na may mga alagang aso, kaya kadalasan ay hindi siya natatakot sa mga ito, pero ang asong iyon ay talagang nakakatakot ang itsura. Habang papalapit ang aso, tumahol ito sa kanya. Sinubukan niyang tawanan na lang ito. Ngunit bigla itong sumugod sa kanya kaya siya ay napasigaw. Sa kabutihang-palad, hindi siya nasaktan dahil hindi siya naabot ng aso. Mahigpit na hawak ng may-ari ang tali nito. Ang nakakatakot na karanasang iyon ay nagpapaalala sa kanya na bilang mga mananampalataya kay Jesus, si Satanas ay parang asong nasa tali rin—hindi makakapanakit maliban na lamang kung bibigyan natin siya ng pagkakataon. Sa 1 Pedro, malinaw at matindi ang babala ng apostol Pedro: “Ang kaaway ninyong diyablo ay gumagala na parang leong umaatungal at naghahanap ng malalapa” (1 Pedro 5:8). Hindi laging hayagang umaatake ang diyablo; madalas ay ginagamit niya ang takot, panlilinlang, o pananakot upang pahinain ang ating pananampalataya. Umuungol siya sa ating mga alalahanin, umuungal sa ating mga pag-aalinlangan, at sumusugod sa pamamagitan ng tukso, umaasang tayo’y babagsak sa kasalanan o mawalan ng pag-asa. Ngunit hinihikayat tayo ni Pedro na “labanan siya, at tibayan ang pananampalataya” (talata 9). Hindi tayo nag-iisa sa pakikipaglaban—nakatayo tayo sa matibay na pundasyon ni Jesus na tinalo na ang kaaway. Kapag nararamdaman nating tinutukso o tinatakot tayo ng kalaban, tandaan natin: walang laban si Satanas kay Jesus. Maaari tayong manawagan sa Kanya anumang oras, at Siya ay tutugon upang tayo’y tulungan. Sa talatang 10, may pangakong nagbibigay-lakas: “Siya rin ang magpapanumbalik sa inyo, magpapatibay, at magpapatatag.” Kahit pa tila napakabigat ng espirituwal na labanan, higit ang kapangyarihan ng Diyos at hindi Niya tayo iniiwan. Sa bawat pagsubok, maaari nating piliin ang pananampalataya kaysa takot—sapagkat si Jesus ay palaging kasama natin, nagpoprotekta, nagpapalakas, at gumagabay sa atin patungo sa tagumpay.

Ang Kaloob ng Pagbibigay

“Ang bawat isa ay dapat magbigay, hindi mabigat sa loob o napipilitan, sapagkat iniibig ng Diyos ang nagbibigay nang masaya.” — 2 Corinto 9:7
Sa kanyang talumpati noong 2024 sa harap ng 1,200 na nagtapos sa unibersidad, sinabi ng bilyonaryong negosyante na si Robert Hale Jr.: “Sa panahong ito ng matinding pagsubok, mas higit ang pangangailangan para sa pagbabahagi, pag-aaruga, at pagbibigay. [Ako at ang aking asawa] ay nais kayong bigyan ng dalawang regalo: Ang una ay regalo namin para sa inyo, at ang pangalawa ay ang kaloob ng pagbibigay.”
Kasunod ng kanyang pananalita, namahagi sila ng dalawang sobre sa bawat estudyanteng hindi inaasahan ang gayong kaloob—limang daang dolyar para sa kanilang sarili, at limang daang dolyar para ibigay sa isang nangangailangan.
Bagamat pinahintulutan ng kayamanan ni Robert Hale na makapagbahagi siya sa ganitong paraan nang higit sa isang pagkakataon, ang pagiging mapagbigay ay hindi lamang para sa mayayaman.
Sa mga unang araw ng iglesya, may isang kahanga-hangang halimbawa ng kabutihang-loob na nagmula sa isang hindi inaasahang lugar—ang mga mananampalatayang salat sa buhay sa sinaunang Macedonia. Bagama’t sila mismo ay dumaranas ng matinding kahirapan at pagsubok, nag-uumapaw ang kanilang puso sa kagustuhang tumulong sa mga kapwa mananampalataya sa Jerusalem na nagdurusa dahil sa taggutom at pag-uusig. Isinalaysay ito ni apostol Pablo sa 2 Corinto 8:2: “Sa gitna ng matinding kahirapan, ang kanilang kagalakang nag-uumapaw at matinding karukhaan ay naging masaganang kagandahang-loob.” Isa itong kabalintunaan ng biyaya: mula sa matinding pangangailangan ay sumibol ang matinding kabutihang-loob.
Hindi pinilit ni Pablo ang mga taga-Macedonia na magbigay. Sa katunayan, siya mismo ang namangha, sapagkat ayon sa kanya, “Sila’y nagbigay ayon sa kanilang makakaya, at higit pa sa kanilang kaya. Kusang-loob silang nagbigay, at buong pananabik na namanhik sa amin na sila’y makabahagi sa paglilingkod na ito sa mga banal” (tal. 3–4). Hindi sila basta nagbigay lamang—sila mismo ang nakiusap na mabigyan ng pagkakataong tumulong. Hindi dahil sobra-sobra ang mayroon sila, kundi dahil lubos nilang nauunawaan kung gaano sila pinagpala ni Cristo.
Itinuturo ng kanilang halimbawa ang isang mahalagang katotohanang espirituwal: ang tunay na kagandahang-loob ay hindi nasusukat sa dami ng ari-arian kundi sa kahandaang magbigay. Ang pagbibigay ay bunga ng biyaya. Kapag naunawaan nating lubos kung gaano tayo pinagpala ng Diyos sa pamamagitan ni Jesus—na tinubos tayo, tinugunan ang ating pangangailangan, at tinawag tayong Kanyang mga anak—magiging bukas ang ating mga kamay at masaya ang ating puso sa pagbibigay. Hindi natin ito tinitingnan bilang pagkawala, kundi bilang pagsamba, isang paraan upang ipakita ang puso ng Diyos na mapagbigay.
Sa mundong nakatuon sa pag-iipon at pagkamkam, paalala ng mga taga-Macedonia na ang sakripisyong pagbibigay ay makapangyarihan, maganda, at nakakahawa. Ipinapaalala nila na ang pagbibigay, kahit may kabayaran, ay may hatid na kagalakan, nagpapalakas ng pagkakaisa ng katawan ni Cristo, at nagbibigay kaluwalhatian sa Diyos.
Nawa'y matutunan nating magbigay nang may gayunding puso, gaya ng halimbawa ng Panginoong Jesus na nagsabi, “Higit na mapalad ang magbigay kaysa tumanggap” (Gawa 20:35). Sa tulong ng Diyos, nawa’y ang ating pagbibigay ay maging salamin ng Kanyang biyaya, patotoo ng ating pananampalataya, at pagpapala sa kapwa.

Isang Nakakatakot na Bagay

“Isang nakakatakot na bagay / ang mahalin ang maaaring maantig ng kamatayan.” Ito ang unang linya ng isang tula na isinulat mahigit isang libong taon na ang nakalilipas ng Judiong makata na si Judah Halevi, at isinalin sa ika-dalawampung siglo. Ipinaliwanag ng makata kung ano ang ugat ng takot: “ang magmahal… / At, oh, ang mawalan.”
Sa aklat ng Genesis, nasaksihan natin ang isang malalim na pagpapahayag ng damdamin—isang banal na pagbuhos ng kalungkutan—nang mawala ni Abraham si Sarah, ang kaniyang pinakamamahal na asawa. Payak ngunit makahulugan ang sabi sa Genesis 23:2: “Si Abraham ay nagluksa para kay Sarah at umiyak sa kaniyang pagkawala.” Bagaman simple ang mga salita, dala nila ang bigat ng isang buong buhay ng pagmamahalan, pagsasama, pagsubok, at katuparan ng mga pangako. Matagal na panahon ang kanilang nilakbay na magkasama, puno ng pananampalataya, kabiguan, paghihintay, at himala. Si Sarah, ang matandang babaeng minsang tumawa sa di makapaniwalang balita na siya’y magkakaanak (Genesis 18:11–12), ay lumuha rin ng sakit at tuwa nang isilang niya si Isaac, ang anak ng pangako. Ang kaniyang kamatayan ay hindi lamang wakas ng isang buhay, kundi pagtatapos ng isang kabanata ng istoryang pinuno ng katapatan ng Diyos.
Ang ganitong banal na pagdadalamhati ay umaabot hanggang sa Bagong Tipan, kung saan makikita natin ang isa pang payak ngunit napakalalim na talata: “Tumangis si Jesus” (Juan 11:35). Sa libingan ng Kanyang kaibigang si Lazaro, ang Anak ng Diyos ay lumuha—luha ng pagkalungkot, habag, at pag-ibig. Ang lalim ng kalungkutan ni Jesus ay nagpapakita na ang magmahal ay may dalang panganib ng matinding sakit, sapagkat ang pagmamahal ay nag-uugnay sa atin sa mga bagay na pansamantala at marupok sa mundong ito. Gaya ng isinulat ng sinaunang Judiong makata na si Judah Halevi, “Isang nakakatakot na bagay ang mahalin ang maaaring maantig ng kamatayan.” Para bang ang pag-ibig ay “isang bagay para sa mga hangal”—sapagkat sino nga ba ang gugustuhing magmahal kung may panganib na masaktan? Ngunit sa parehong tula, tinawag din niya ito bilang “isang banal na bagay,” at totoo nga iyon—lalo na para sa mga ang buhay ay “nakatagong kasama ni Cristo sa Diyos” (Colosas 3:3).
Tayo ay nabubuhay at nagmamahal sa isang mundong hindi maiiwasan ang pagkawala. Nawawalan tayo ng asawa, anak, magulang, kaibigan, maging ng mga alagang hayop na naging kaagapay natin sa tahimik na mga sandali. Ang magmahal ay ang buksan ang ating sarili sa sakit ng pamamaalam. Ngunit sa gitna ng pagdadalamhati, nararanasan natin ang tinatawag ng ilan na “masakit na kagalakan”—isang lungkot na punô ng pag-ibig, na sabay na sumasakit at nagpapagaling. Ito ang tunay na kahulugan ng pagiging tao.
Ngunit para sa mga nananampalataya kay Jesus, hindi kalungkutan ang katapusan ng kuwento. Pansamantala lamang ang ating pag-iyak. Gaya ng isinulat ni David sa Awit 30:5, “Ang pagluha ay maaaring tumagal sa buong gabi, ngunit ang kagalakan ay dumarating sa umaga.” Maaaring mahaba at madilim ang gabi, ngunit tiyak ang pagsikat ng araw. Hindi tayo iniwan ng Diyos sa ating dalamhati nang walang pag-asa. Ang ating Ama ay kasama natin sa paglalakbay sa lambak ng pagdadalamhati at nangako ng kagalakan sa dulo nito.
Tayo ay maaaring umiyak, ngunit may pag-asang kasama. Sapagkat kay Cristo, kahit ang pagkawala ay nagiging lupa kung saan maaaring sumibol ang pag-asang nagmumula sa muling pagkabuhay.

Matatag na Pananampalataya

Nang malaman nina Dianne Dokko Kim at ng kaniyang asawa na ang kanilang anak ay may autism, nahirapan siyang tanggapin ang napakatotoong posibilidad na maaaring mabuhay nang mas matagal ang kaniyang anak na may kapansanang pangkaisipan kaysa sa kaniya. Nagsumamo siya sa Diyos: “Ano ang mangyayari sa kanya kapag wala na ako upang mag-alaga sa kanya?” Pinalibutan siya ng Diyos ng mga taong sumusuporta—mga magulang din na nag-aalaga ng mga anak na may kapansanan. Pinalakas siya ng Diyos upang magtiwala sa Kanya sa kabila ng mga hindi maipaliwanag na pagkakonsensya, pakiramdam ng kakulangan, at takot.
Kalaunan, sa kaniyang aklat na Unbroken Faith (Matatag na Pananampalataya), naghandog si Dianne ng pag-asa para sa “spiritual recovery” o espirituwal na paggaling para sa mga magulang na nag-aalaga ng mga anak na may kapansanan. Habang ang kaniyang anak ay papasok na sa pagiging ganap na adulto, nananatiling buo ang pananampalataya ni Dianne. Buo ang tiwala niya na ang Diyos ay laging mag-aalaga sa kanya at sa kanyang anak.
Ang mga kawalang-katiyakan sa buhay—sakit, problema sa pananalapi, nasirang relasyon, o biglaang pagkawala—ay maaaring unti-unting tumigas ang ating puso laban sa Diyos. Kapag tila wala tayong kontrol sa mga nangyayari, maaari nating pagdudahan ang presensya ng Diyos, ang Kanyang tiyempo, o maging ang Kanyang kabutihan. Sa ganitong mga sandali, madaling ilipat ang ating pagtitiwala sa ibang bagay: sa mga taong inaakala nating makakatulong, sa mga sistemang akala natin ay makakaligtas sa atin, o sa ating sariling lakas at kaalaman. Ngunit ang mga ito, kahit na pansamantalang nakakatulong, ay hindi matibay na pundasyon.
Kaya’t iniimbitahan tayo ng Awit 95:1 na bumalik sa hindi matitinag na pundasyon: “ang Bato ng ating kaligtasan.” Ang napakagandang pariralang ito ay nagpapaalala sa atin na ang Diyos ay matatag, tapat, at hindi nagbabago. Habang ang lahat sa paligid natin ay maaaring magbago, ang pagkatao ng Diyos ay mananatiling pareho. Siya ang humahawak sa kailaliman ng lupa at sa pinakamataas na bundok. Siya ang lumikha ng dagat, at ang Kanyang mga kamay ang humubog sa tuyong lupa (Mga Talata 4–5). Ang mga paalaalang ito ay nagbibigay sa atin ng katiyakan na ang Diyos ay makapangyarihan, may kontrol, at tapat—kahit na ang ating buhay ay tila wala sa ayos.
Dahil sa katotohanang ito, tayo’y tinatawagan na tumugon hindi sa takot, kundi sa pananampalataya. Tinatawag tayong sumamba sa ating “Panginoon na Lumikha sa atin” (v. 6)—yumuko sa Kanyang harapan, hindi lang dahil sa Kanyang kapangyarihan, kundi dahil sa Kanyang pag-aaruga. Hindi tayo mga estranghero o ulila sa Kanya; tayo’y “kawan na Kanyang inaalagaan” (v. 7). Gaya ng pastol na nagbabantay sa bawat tupa, tinitingnan, kilala, at iniingatan tayo ng Diyos nang may pagmamahal.
Kaya kahit sa panahon ng pagdududa, maaari tayong mamuhay nang may matatag na pananampalataya—hindi dahil naiintindihan natin ang lahat, kundi dahil ang ating pinagtitiwalaan ay kailanman ay hindi pumapalya. Ang Kanyang presensya ang nagbibigay sa atin ng kapayapaan, at ang Kanyang mga pangako ang nagbibigay ng pag-asa. Sa bawat yugto ng buhay—sa kasaganaan man o kawalang-katiyakan—ligtas tayong nasa mga kamay ng tapat na Diyos.

Pagwawagi sa Pamamagitan ng Pagkatalo

Ang hindi panalo ay mas makapangyarihan kaysa sa pagkapanalo,” ayon kay Propesor Monica Wadhwa. Ayon sa kaniyang pananaliksik, may nakakagulat na katotohanang sikolohikal: mas madalas na nagiging mas masigasig at mas determinado ang mga tao kapag halos nila naabot ang tagumpay kaysa kung tunay silang nanalo. Ang karanasang kaunti na lang ang kulang upang makamit ang isang layunin ay tila nagpapalakas ng loob upang lalo pang magsikap at magpatuloy. Sa kabilang banda, ang mga tagumpay na madali lang makuha ay kadalasang nagpapahina ng sigasig at nagpapalabo ng motibasyon.
Ang pananaw na ito ay nagbibigay ng bagong liwanag sa espirituwal na katotohanang inilahad ni Apostol Pablo sa kanyang mga sulat—lalo na ang paghahalintulad niya sa buhay Kristiyano sa isang karera. Sa 1 Corinto 9:24–27 at Filipos 3:12–14, hinihimok ni Pablo ang mga mananampalataya na tumakbo nang may layunin, buong sigasig, at determinasyon. Sinasabi niyang tayo’y dapat magpatuloy sa pagsusumikap tungo sa hinaharap at tumakbo upang makamit ang gantimpala—hindi basta-basta, kundi nang may buong puso at lakas.
Ngunit kinikilala rin ni Pablo ang isang mahalagang kabalintunaan sa ating pananampalataya: ang mga bagay na ating pinagsusumikapan—tulad ng lubos na pagkakilala kay Cristo o ang ganap na pagbabahagi ng ebanghelyo—ay mga layuning hindi natin lubos na maaabot habang tayo’y nabubuhay sa mundong ito. Gaya ng kaniyang sinabi, “Hindi ko pa ito nakakamit, ni ako’y ganap na” (Filipos 3:12). Lagi tayong kulang na kaunti, at hindi pa tapos.
Ngunit ayos lang iyon—sapagkat sa mismong paghahangad, sa walang humpay na paglalapit sa Kanya, mas napapalalim ang ating pag-ibig kay Cristo at mas pinagtitibay ang ating pananampalataya. Ang kabatiran na “hindi pa tapos” ang nagpapanatili sa ating masigasig, masunurin, at mas lalong umaasa sa Diyos. At si Cristo ang nagbibigay sa atin ng lakas upang patuloy na magsumikap.
Sa huli, hindi ang pagtatapos ang siyang nagpapanatili sa atin kundi ang Isa na tumatakbo kasama natin—ang Isa ring magdadala sa atin tungo sa ganap na tagumpay. Hanggang sa araw na iyon, ang ating mga halos-tagumpay, ang ating mga pagsubok, at ang ating matinding pagnanais na makilala Siya ay nagiging bahagi ng biyaya at paglalakbay ng buong-pusong pagsunod kay Jesus.